Misją Instytutu jest dzialalność naukowo-badawcza prowadząca do nowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych użytecznych w kształtowaniu warunków pracy zgodnych z zasadami bezpieczeństwa pracy i ergonomii oraz ustalanie podstaw naukowych do właściwego ukierunkowywania polityki społeczno-ekonomicznej państwa w tym zakresie.
9 czerwca 2017 r. zostało ogłoszone rozporządzenie Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (Dz.U. poz. 1118) wydane na podstawie art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2016 r. poz. 1131, z późn. zm.).
Rozporządzenie to dokonuje, w zakresie swojej regulacji, wdrożenia dyrektywy Rady 92/104/EWG z dnia 3 grudnia 1992 r. w sprawie minimalnych wymagań w za- kresie poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników odkrywkowego i podziemnego przemysłu wydobywczego (dwunasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L404 z 31.12.1992, str. 10, z późn. zm. - Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 2, str. 134).
Rozporządzenie Ministra Energii było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz.U. poz. 1169, z 2006 r. poz. 863 oraz z 2010 r. poz. 855), które zgodnie z art. 224 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze utraci moc z dniem 1 lipca 2017 r.
Rozporządzenie określa szczegółowe wymagania dotyczące prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych w zakresie:
1) bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym oceniania i dokumentowania ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko;
2) bezpieczeństwa pożarowego;
3) gospodarki złożami kopalin w procesie ich wydobywania;
4) przygotowania wydobytych kopalin do sprzedaży;
5) ochrony środowiska;
6) podstawowych obiektów, maszyn i urządzeń zakładu górniczego;
7) obiektów zakładu górniczego stanowiących ściany prowadzone w warunkach specjalnych oraz obiektów zakładu górniczego stanowiących oddziały eksploatujące partie złóż rud miedzi w warunkach specjalnych;
8) przypadków, w których przedsiębiorca jest obowiązany posiadać dowód sprawdzenia rozwiązań technicznych przez rzeczoznawcę do spraw ruchu zakładu górniczego.
Przepisy rozporządzenia stosuje się odpowiednio do wykonywania robót geologicznych metodą podziemną oraz do działalności, o której mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze.
Kwestie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego reguluje dział II rozporządzenia, określający m.in. rodzaje dokumentacji prowadzenia ruchu zakładu górniczego, obowiązki pracodawcy w zakresie sporządzania dokumentu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, obowiązki kierownika ruchu zakładu górniczego, a także niezbędne wyposażenie zakładu górniczego. Zgodnie z § 6 ust. 1 rozporządzenia, przed rozpoczęciem prac przedsiębiorca sporządza dla zakładu górniczego dokument bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników. Zakres tego dokumentu określa załącznik nr 2do rozporządzenia. Stanowi on zbiór wewnętrznych regulacji oraz dokumentów umożliwiających ocenę i dokumentowa- nie ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko w zakładzie górniczym, zawierający m.in.:
1) strukturę organizacyjną zakładu górniczego;
2) opis zagrożeń w zakładzie górniczym;
3) odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy;
4) sposób aktualizacji dokumentu bezpieczeństwa;
5) sposób oceny i dokumentowania ryzyka;
6) opis postępowania związanego z bezpiecznym prowadzeniem ruchu zakładu górniczego we wskazanym zakresie;
7) opis postępowania związanego z bezpieczeństwem zatrudnionych w ruchu zakładu górniczego we wskazanym zakresie;
8) opis postępowania w sytuacjach awaryjnych dotyczących:
a) sposobów ewakuacji i zapewnienia środków ratunkowych,
b) organizacji ratownictwa i pierwszej pomocy medycznej,
c) zapewnienia łączności, systemów ostrzegawczych i alarmowych.
Zgodnie z § 16 rozporządzenia, pracowników lub ich reprezentantów informuje się o wszelkich podejmowanych działaniach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony zdrowia w miejscach i na stanowiskach pracy, a przekazywane informacje opracowuje się w sposób zrozumiały dla pracowników, których dotyczą. Rozporządzenie weszło w życie 1 lipca 2017 r„ z wyjątkiem § 27 ust. 3, który wchodzi w życie po upływie 2 lat od dnia ogłoszenia oraz § 331 ust. 1 pkt 1, który
wchodzi w życie 1 stycznia 2018 r.
Oprac. Anna Gałązka
specjalistka ds. legislacji
BP 7/2017