Nadciśnienie tętnicze krwi

Nadciśnienie tętnicze krwi jest najbardziej rozpowszechnioną i potencjalnie najłatwiej wykrywalną chorobą układu sercowo-naczyniowego. Pierwotne objawia się m.in. przerostem błony środkowej tętniczek oporowych. W starszym wieku (według opracowań, już po osiągnięciu 50. roku życia) stwierdza się wysoką korelację wartości ciśnienia skurczowego krwi i ciśnienia tętna (różnicy ciśnienia skurczowego i rozkurczowego, które są wskaźnikami stopnia sztywności i zmniejszenia się podatności ścian naczyń tętniczych w przebiegu ich włóknienia oraz rozwoju miażdżycy) z ryzykiem sercowo-naczyniowym. Należy podkreślić, że nadciśnienie tętnicze krwi sprzyja rozwojowi miażdżycy, a zatem również rozwojowi choroby niedokrwiennej serca.

Badania populacyjne [5] wskazują, że na nadciśnienie tętnicze choruje ok. 32%dorosłych Polaków (10,5 mln chorych, w tym 9,5 mln w wieku 18 – 79 lat, i prawie 1 mln w wieku powyżej 80 lat). Liczba osób chorujących na nadciśnienie wciągu dziesięciu lat zwiększyła się o 2%, a 3 mln Polakównie wie o swojej chorobie. Zarówno działanie niekorzystnych czynników środowiskowych, jak i konieczność wydłużania okresu aktywności zawodowej orazdalsze wydłużanie się życia w Polsce prowadzą do dalszego wzrostu populacji ludzi z nad-ciśnieniem tętniczym krwi, których przeważająca część będzie w wieku produkcyjnym.

Populacja osób z nadciśnieniem tętniczym, jak wspomniano, nie jest jednorodna. Ustalenie jednoznacznej przyczyny wystąpienia nadciśnienia pierwotnego u przeważającej większości osób (ok. 90%) nie jest możliwe. Pozostała grupa pacjentów znadciśnieniem (ok. 10%) może mieć postać wtórną choroby, najczęściej związaną z: hiperaldosteronizmem pierwotnym, zwężeniem tętnic nerkowych (u młodszych pacjentów dysplastycznym, u starszych miażdżycowym), zespołem obturacyjnego bezdechu sennego, atakże znacznie rzadszymi chorobami, m.in guzem chromochłonnym czy zespołem Cushinga. Wśród przyczyn wtórnego nadciśnienia tętniczego na szczególną uwagę zasługują zespół obturacyjnego bezdechu sennego oraz cukrzyca. Rozpoznanie obturacyjnego bezdechu sennego wymaga potwierdzenia w badaniu polisomnograficznym, które niestety wykonywane jest wniewielu ośrodkach. Natomiast podejrzenie obturacyjnego bezdechu sennego może budzić:

• nadmierna senność, zasypianie wciągudnia (również w pracy) wbrew własnej woli (tab. 2)
• bezsenność, uczucie zmęczenia po „przespanej” nocy
• budzenie się z uczuciem zatrzymania oddechu, dusz-ności lub dławienia
• nawykowe chrapanie i bezdechy podczas snu, obserwowane przez partnera/partnerkę.

Tabela 2. Wstępna diagnostyka nadmiernej senności według ESS – Epworth Sleepiness Scale [1]

Interpretacja wyniku

Wynik powyżej 14 punktów – zgłoś się do lekarza!!!

Objawy nadciśnienia tętniczego krwi

W większości przypadków nadciśnienie tętnicze rozpoczyna się bez specyficznych objawów. Czasem pojawia się jedynie po sytuacji stresowej, w okresie dużego napięcia nerwowego czy silnych przeżyć psychicznych. Wysokie wartości ciśnienia tętniczego krwi często są tłumaczone właśnie takimi sytuacjami i bagatelizowane, co powoduje opóźnienie rozpoznania. Nieleczone nadciśnienie tętnicze krwi może podstępnie prowadzić do rozwoju powikłań narządowych, np. niewydolności nerek, i objawić się nagle zawałem serca lub udarem. Dlatego nie należy bagatelizować mało charakterystycznych objawów takich jak:

• częste bóle głowy
• mroczki przed oczami
• uczucie kołatania serca i bóle w klatce piersiowej
• szum w uszach
• duszności
• krwawienie z nosa
• zaczerwienienie skóry twarzy i szyi z uczuciem gorąca
• bezsenność, budzenie się w nocy
• nadmierna potliwość, bez wyraźnej przyczyny.

Rozpoznanie nadciśnienia tętniczego krwi jest oparte na stwierdzeniu wysokich wartości ciśnienia skurczowego i rozkurczowego krwi. Do rozpoznania nie wystarcza jednorazowy pomiar. Najczęściej chorobę rozpoznaje się na podstawie kilkakrotnego pomiaru ciśnienia tętniczego (jeśli wynik jest nieprawi-dłowy) podczas kolejnych wizyt lekarskich lub jego 24-godzinnego zapisu metodą Holtera.

Tabela 3. Wartości ciśnienia tętniczego uprawniające do rozpoznania nadciśnienia tętniczego krwi [11]

_______________________________

[1. ] Bausmer U., Gouveris H., Selivanova O., Goepel B., Mann W.: Correlalation of the Epworth Sleepiness Scale with respiratory sleep parameters in patients with sleeprelated breathing disorders and upper airway pathology. Eur. Arch. Otorhinolaryngology 2010, 267: 1645-1648.

[5. ] Diagnoza stanu zdrowia Polaków według NATPOL 2011
http://www.nursing.com.pl/Aktualnosci_Diagnoza_stanu_zdrowia_Polakw_wedug_NATPOL_2011_1006.html [23.11.2016]

[11.] Wytyczne ESH/ESC dotyczące postępowania w nadciśnieniu tętniczym w 2013 roku. Kardiologia Polska 2013, 71, supl. III: 27118.