System przeciwdziałania poważnym awariom

 

Wymagania Dyrektywy Seveso III

System przeciwdziałania poważnym awariom

System przeciwdziałania poważnym awariom ma za zadanie osiągnięcie dwóch głównych celów, z jednej strony zapobiegania możliwości wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, z drugiej ograniczenia do minimum skutków poważnej awarii w odniesieniu do ludzi, mienia oraz środowiska, gdy dojdzie już do wystąpienia takiego zdarzenia. System ten składa się z szeregu uregulowanych prawnie procedur będących kolejnymi etapami tworzącymi kompleksowy układ. Pierwszym elementem całego systemu jest sprawdzenie, czy dany zakład w ogóle stwarza zagrożenie wystąpieniem poważnej awarii przemysłowej na podstawie ustanowionych prawnie kryteriów kwalifikacyjnych. Do tego celu służy procedura zaliczenia zakładu do kategorii zakładów stwarzających ryzyko wystąpienia poważnej awarii wykorzystująca określone prawnie kryteria kwalifikacyjne. Wynik pozytywny oznacza, że dany zakład należy zgłosić do odpowiednich władz przy pomocy procedury zgłoszenia i taki zakład, na mocy uregulowań prawnych, zobowiązany jest do przygotowania programu zapobiegania awariom, który następnie należy wprowadzić w życie za pomocą systemu bezpieczeństwa (systemu zarządzania bezpieczeństwem), a następnie sprawozdać odpowiednim władzom w raporcie o bezpieczeństwie. Ostatnim elementem systemu są plany operacyjno-ratownicze wewnętrzne – przygotowywane przez zakład oraz zewnętrzne – opracowywane przez komendantów wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej. Cały system został przedstawiony w formie graficznej na rysunku 1.

 

Rys. 1. System przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym w Polsce

Zarówno przepisy polskie – ustawa Prawo ochrony środowiska, jak i unijne – Dyrektywa Seveso II i Dyrektywa Seveso III,wprowadziły dwa rodzaje zakładów stwarzających ryzyko wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Zakłady stwarzające mniejsze zagrożenie zostały określone mianem zakładów o zwiększonym ryzyku – ZZR, a zakłady stwarzające większe zagrożenie – zakładami o dużym ryzyku ZDR wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Niezależnie od wielu różnych czynników mających wpływ na wielkość i rodzaj zagrożenia stwarzanego przez zakłady, w odniesieniu do poważnych awarii zostało prawnie przyjęte kryterium rodzaju i ilości substancji niebezpiecznych występujących, bądź mogących wystąpić w zakładzie.

Wprowadzenie dwóch kategorii spowodowało również ograniczenie wymagań systemu w odniesieniu do zakładów o niższym potencjale zagrożenia – ZZR. W Polsce zakłady o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej zostały prawnie zobowiązane do opracowania i przekazania właściwym władzom procedury zaliczenia zawartej w zgłoszeniu, zgłoszenia oraz programu zapobiegania awariom i systemu zarządzania bezpieczeństwem. Natomiast zakłady o dużym ryzyku zobligowane zostały do przygotowania, oprócz procedur zaliczenia, zgłoszenia oraz programu zapobiegania awariom i systemu bezpieczeństwa, również raportu o bezpieczeństwie oraz planów operacyjno-ratowniczych.