Opisy zagrożeń zawodowych
OBCIĄŻENIA TERMICZNE W ŚRODOWISKU PRACY

 

Kompleksowa metoda oceny zagrożeń w środowisku termicznym w praktyczny sposób określa etapy oceny zagrożeń pracownika w środowisku termicznym. Jest ona oparta na zbieraniu danych na podstawie szczegółowych list kontrolnych, analizie sytuacji na stanowiskach pracy, proponowaniu określonych działań prewencyjnych w celu zmniejszenia ryzyka zawodowego wynikającego z pracy w narażeniu na oddziaływanie środowiska termicznego. Jej celem jest zmierzanie do eliminacji lub zmniejszenia ekspozycji na ekstremalne warunki środowiska termicznego za pomocą środków technicznych lub organizacyjnych w połączeniu ze środkami zwiększającymi indywidualną odporność na takie oddziaływanie.

 

WAŻNE INFORMACJE:

  • Analizy warunków pracy dokonujemy zawsze po zmianie jakiegokolwiek czynnika, z wymienionych niżej, wpływających na obciążenie cieplne pracownika:

    a)    warunki środowiska termicznego

    b)    rodzaj stosowanej odzieży roboczej/ochronnej

    c)    narzędzia pracy

    d)    obciążenie pracą.

  • Ustalamy częstotliwość analizy, w celu zapewnienia systematyczności jej wykonywania, (np. co miesiąc, określonego dnia kalendarzowego).
  • Analizy warunków pracy dokonuje zespół złożony z brygadzisty i pracownika technicznego, nadzorowany przez  kierownika działu.
  • Analizę należy przeprowadzić rzetelnie, aby mieć wgląd w rzeczywiste narażenie pracowników. 

Podstawą do prowadzenia rozpoznania warunków środowiska termicznego na danym stanowisku pracy będą załączone listy kontrolne pozwalające na analizę o różnym stopniu złożoności, w zależności od tego, czy ocena jest wykonywana pierwszy raz, w celu rozpoznania warunków, czy jest już bardziej wnikliwą oceną w celu dokładniejszego zapoznania się z oddziaływaniem poszczególnych parametrów warunków pracy.

 

Etap 1 – Obserwacja – Przeprowadzana jest przez pracownika bhp przy współpracy z pracownikami ocenianego działu, którzy wskazują na trudne do akceptacji aspekty warunków środowiska termicznego na danym stanowisku. Ocenę prowadzi się za pomocą list kontrolnych, więc ten etap nie jest związany z dużymi kosztami dodatkowymi. Krótki jest też czas prowadzenia tego etapu (1-2 godz.). W ocenie biorą udział osoby bezpośrednio doświadczające działania środowiska termicznego. Ocena jest ogólna, dotyczy różnych sytuacji pracy zarówno podczas dnia pracy, jak i w poszczególnych porach roku. Nie jest oceną dotyczącą sytuacji w danej chwili.

 

Etap 2 – Analiza – Przeprowadzana jest przez pracownika bhp przy współpracy z osobami, które przeprowadzają proste pomiary parametrów środowiska termicznego i nie koniecznie muszą być pracownikami ocenianego działu. Koszty są większe, niż w pierwszym etapie. Czas wykonania tego etapu jest dłuższy, może zająć cały dzień. Analiza dotyczy trudnych sytuacji pracy w szczególnych przypadkach (np. podczas lata, czy podczas pracy wykonywanej na nocnej zmianie), co identyfikuje się podczas poprzedniego etapu.

 

Etap 3 – Ekspertyza – Przeprowadzana jest przez pracownika bhp, przy współpracy z osobami spoza zakładu pracy, o odpowiednich kompetencjach, dysponującymi specjalistyczną aparaturą pomiarową. Koszt tego etapu jest największy. Czas trwania ekspertyzy może być dłuższy niż jeden dzień. Ten etap dotyczy złożonych sytuacji pracy, wymagających dokładniejszej analizy i stosownej interpretacji.

 

Sposób oceny zagrożeń i ryzyka zawodowego prowadzi się od prostej obserwacji warunków, za pomocą uproszczonych list kontrolnych, poprzez etap związanych z bardziej szczegółową analizą warunków. Gdy drugi etap nie przyniesie poprawy sytuacji na bardziej bezpieczną, wówczas niezbędny jest etap ekspertyzy, polegający na wyznaczeniu wskaźników charakteryzujących obciążenie cieplne dla poszczególnych zakresów środowiska termicznego, ich interpretację i określenie bezpiecznego czasu pracy. Etap ten powinien być przeprowadzony jeśli działania profilaktyczne wykonane w poprzednich etapach wskazują, że nie jest możliwe zmodyfikowanie warunków pracy w taki sposób, aby praca była bezpieczna dla pracownika przez całą zmianę roboczą.

 

Ocenę ryzyka zawodowego przeprowadza osoba wytypowana przez kierownika zakładu pracy, najczęściej jest to zlecane pracownikowi działu bhp. Oceny takiej może dokonać także sam pracodawca, w zakładach pracy zatrudniających do 10 pracowników, gdyż jest on dobrze zorientowany w technologii i rodzaju wykonywanej pracy.

 

Założenia dotyczące wszystkich etapów:

1)  W proponowanych podstawowych listach kontrolnych (1 etap) stosuje się ujednoliconą skalę ocen.

2)  Nie jest konieczne przeprowadzanie następnych etapów, jeśli w aktualnie realizowanym  etapie wszystkie uzyskane oceny zawierają się w zakresie ocen od -1 do +1.

3)  Wynikiem oceny jest zapis wyników zgodny z zakresem poszczególnych list kontrolnych, a po zastosowaniu działań profilaktycznych należy ponownie przeprowadzić obserwacje i zapisać zebrane wyniki.

4)  Decyzję o konieczności przeprowadzenia kolejnego etapu podejmuje kierownictwo zakładu pracy. Osoba dokonująca oceny zagrożeń na stanowisku pracy (najczęściej pracownik działu bhp), jedynie wskazuje na taką konieczność.

 

Przypadek komfortowej sytuacji określony jest w punktacji ocen, jako zero.

W obecnie prezentowanej metodzie ujednolicono zakres ocen, aby łatwiej było interpretować otrzymane wyniki z różnych list kontrolnych, z załączników 1-4. Zakres od -1 do 1 oznacza sytuację, na którą należy zwrócić uwagę w następnej ocenie, czy nie pogorszyła się. Gdy oceny są poza tym zakresem – przynajmniej jedna – wtedy należy wnioskować o możliwość przeprowadzenia kolejnego etapu oceny. Wówczas, za pomocą dokładniejszych metod dokonuje się bardziej szczegółowej analizy w tym obszarze, w którym stwierdzono przekroczenia bezpiecznego zakresu, przy czym, im większe odstępstwa od bezpiecznego zakresu, tym większa jest konieczność wprowadzenia rozwiązań zaistniałego problemu.