Wypadki w przemyśle lotniczym

Z elektronicznej bazy danych o wypadkach GUS z lat 2005÷2014 wynika, że do największej liczby wypadków w przemyśle lotniczym dochodzi podczas przemieszczania się pracowników w poziomie i pionie, a także obsługi narzędzi zarówno zmechanizowanych, jak i niezmechanizowanych. Pozostałe czynności, przy których często dochodzi do wypadków to wszelkiego rodzaju manipulowanie przedmiotami oraz transportowanie (rys.4). Udział procentowy czynników urazu opracowany na podstawie tej samej bazy danych przedstawiono na rys. 5.

Rys.4. Czynności wykonywane przez poszkodowanych w chwili wypadku

Rys. 5. Czynniki urazu

Dokładna analiza opisów wypadków, do jakich doszło w ostatnich 5 latach w jednym z dużych przedsiębiorstw lotniczych wskazuje, że największy udział liczbowy (ponad 40%) mają wypadki zaistniałe podczas opresji wiercenia, rozwiercania i nawiercania otworów pod połączenia nitowe przy zastosowaniu pneumatycznych wiertarek pistoletowych i kątowych. Na kolejnych miejscach znajdują się wypadki podczas operacji laminowania i klejenia (blisko 30%) oraz nitowania przy użyciu ręcznych pras oraz młotków pneumatycznych (ok. 18%), a także operacji montażowych i pomocniczych (ok. 14%).

Do wszystkich opisanych wypadków doszło wskutek działania zagrożeń mechanicznych (rys.6), z których ponad jedna trzecia przypada na zgniecenia i zmiażdżenia, a ponad jedna czwarta na przewiercenia i przekłucia. O ile w tym drugim przypadku jest to dość oczywiste i zrozumiałe (biorąc pod uwagę znaczną liczbę wypadków występujących podczas operacji wiercenia), o tyle dominująca pozycja zgnieceń i zmiażdżeń jest dosyć zaskakująca. Na trzecim miejscu z blisko dwukrotnie mniejszym udziałem są wypadki, w których doszło do skaleczeń, przecięć i odcięć. W mniej, niż co dziesiątym wypadku dochodziło do uderzeń i stłuczeń oraz zaprószenia oczu. Zanotowano również upadek z wysokości zakończony urazem stawu skokowego.

Warto również przyjrzeć się bliżej czynnościom wykonywanym przez poszkodowanych w chwili wypadku (rys.7). Takie podejście umożliwia przybliżenie najbardziej typowych okoliczności zajścia zdarzeń wypadkowych podczas wykonywania operacji technologicznych łączenia materiałów i struktur w przemyśle lotniczym. Najczęstszymi czynnościami są: wiercenie (41%) i transportowanie przy użyciu ręcznych wózków transportowych (18%). Pozostałe typowe czynności wykonywane podczas zajścia wypadków to: nitowanie ręczną praską pneumatyczną, odcinanie nożem naddatków, np. uszczelniacza, dokręcanie śrub, a także nitowanie z zastosowaniem młotka pneumatycznego i podtrzymki oraz schodzenie po schodach.

Rys. 6. Zagrożenia określone przez charakter szkody doznanej wskutek wypadku

Rys. 7. Czynności robocze, podczas których doszło do wypadku

Na podstawie opisów wypadków można zauważyć również, że istotnymi problemami, które przyczyniły się znacząco do niektórych wypadków są:

• trudności w komunikowaniu się lub współdziałaniu zespołowym, zazwyczaj dwuosobowym, a także
• nierówności podłoża lub kable leżące na drogach przejazdu ręcznych wózków transportowych.

Na rys.8 przedstawiono udział procentowy wypadków do których doszło przy podstawowych operacjach występujących w montażu lotniczym

Rys. 8. Udział procentowy wypadków w zależności od rodzaju operacji