Rodzaje osłon w meblarstwie

Na stanowiskach pracy w przemyśle meblowym, jak również w wielu zakładach o innym profilu produkcji, można wyróżnić, realizowane zwykle przy pomocy osłon, trzy poziomy ochrony przed zagrożeniami mechanicznymi:

• Pierwszy poziom ochrony stanowią osłony całkowite lub miejscowe znajdujące się na maszynach i urządzeniach na stanowisku pracy (rys.4, 5), chroniące przed dostępem do stref niebezpiecznych, np. stref obróbki lub napędu, gdzie występują ruchy niebezpieczne. Czasem osłony te chronią również przed wyrzucaniem drobnych fragmentów wykruszonego narzędzia tnącego lub materiału – odrzynków, wiórów i pyłów drewna (rys.6).

Rys. 4. Osłony stałe w obrabiarce do drewna

Rys. 5. Osłona samozamykająca się w strugarce wyrówniarce

Rys. 6. Ekrany chroniące twarz i oczy

• Drugi poziom to ekrany (rys. 7) lub ogrodzenia ochronne (rys.8) maszyn albo stanowisk pracy. Są one usytuowane w pewnej odległości od maszyn i urządzeń znajdujących się na stanowisku pracy. W tym przypadku stanowisko obsługi może znajdować się na zewnątrz ekranu lub ogrodzenia, które stanowi kolejną, drugą barierę uniemożliwiającą dostęp do stref niebezpiecznych. Dzięki temu dobrze chroniony przez dwa poziomy osłon operator może z bezpiecznej odległości zdalnie sterować maszynami znajdującymi się w strefie chronionej. Bywa jednak również tak, że operator znajduje się na stanowisku pracy wewnątrz ogrodzenia ochronnego. W tej sytuacji ogrodzenie to zapewnia operatorowi ochronę przed zagrożeniami, np. z sąsiedniego stanowiska pracy. Ekrany lub ogrodzenia instalowane w tych warunkach powinny spełniać dodatkowe, szczególne funkcje ochronne, polegające na maksymalnym pochłanianiu energii uderzenia uwalnianej przez fragmenty obrabianego materiału wyrzucane z dużą prędkością.

Rys. 7. Przenośny ekran w zakładzie meblarskim ograniczający strefę odrzutu
pilarki tarczowej formatowej

Rys. 8. Fragment ogrodzenia ochronnego z drzwiami przesuwnymi na stanowisku obsługi centrum obróbczego CNC w zakładzie meblarskim.

• Trzeci poziom to bariery energochłonne, odboje i odbojnice (rys. 9). Ich celem jest ochrona strefy stanowiska pracy przed wtargnięciem lub uderzeniem przez środek transportu wewnątrzzakładowego wyjeżdżający z sąsiadującego ciągu komunikacyjnego, który może spowodować zniszczenie osłon drugiego poziomu, a nawet urazy u operatora i uszkodzenie maszyn wewnątrz strefy chronionej.

Rys. 9. Odbojnica narożna umieszczona przed ogrodzeniem ochronnym

Spośród ekranów i ogrodzeń ochronnych stosowanych w zakładach przemysłu meblowego najbardziej popularne są ogrodzenia mocowane na stałe do posadzki, wykonane z siatki (kraty). Są one zwykle wyposażone w drzwi uchylne lub przesuwne, spełniające wymagania stawiane osłonom blokującym z ryglowaniem lub bez ryglowania. Podstawowym zadaniem ogrodzeń ochronnych jest z reguły uniemożliwienie osobom nieupoważnionym dostępu do strefy chronionej. Rozwiązania tego typu służą do:

• dodatkowego osłonięcia maszyny i części stanowiska pracy, podczas gdy stanowisko obsługi operatora usytuowane jest na zewnątrz tej strefy
• odgrodzenia stanowiska pracy, zawierającego maszynę lub całą linię produkcyjną wraz z jednym lub wieloma stanowiskami obsługi operatorskiej od innych stanowisk pracy lub dróg transportowych (w tym drugim przypadku wskazane jest zastosowanie dodatkowo trzeciego poziomu ochrony, np. w postaci odbojnic).

Ekrany ochronne tylko częściowo osłaniają stanowisko pracy lub odgradzają je z jednej strony. Często pełnią podobną funkcję, co ogrodzenia ochronne, w sytuacji, gdy wstęp do strefy nie musi być tak restrykcyjnie kontrolowany. Stosuje się je również do wyznaczania granic stref  w celu organizacji stanowisk pracy na hali produkcyjnej. Ekrany w zakładach przemysłu meblowego mogą być również wykorzystywane do ochrony przed fragmentami obrabianego materiału lub odłamków narzędzia wyrzucanymi z maszyny. Niewątpliwą zaletą ekranów jest to, że są one przenośne lub przejezdne, a więc nie wymagają instalowania (wiercenia otworów w posadzce i przykręcania na stałe). W każdej chwili można szybko zmieniać ich konfigurację w zależności od potrzeb. Wadą ekranów może być ich mniejsza stateczność – możliwość przesuwania się lub przewracania na skutek działania sił występujących w trakcie procesów produkcyjnych.

Tego typu rozwiązania nie zastąpią odbojnic lub barierek energochłonnych w przypadku narażenia na kolizję z wózkiem widłowym lub innym środkiem transportu wewnątrzzakładowego, ale powinny wytrzymywać mniejsze udary, np. powodowane przez uderzenia fragmentami obrabianego materiału lub narzędziami wyrzucanymi z maszyny.