Sprawy ogólne BHP
PROFILAKTYKA PRZEWLEKŁEJ NIEWYDOLNOŚCI ŻYLNEJ NÓG

 

O chorobie 

 

Przewlekła niewydolność żylna kończyn dolnych (PNŻ) jest chorobą bardzo rozpowszechnioną w krajach rozwiniętych. Ze względu na częstość występowania uważana jest za chorobę cywilizacyjną. Ocenia się, że w populacji polskiej występuje u ok. 50% kobiet i ok. 40% mężczyzn. PNŻ powstaje stopniowo, w następstwie zaburzenia czynności układu żylnego kończyn dolnych spowodowanego niewydolnością zastawek żylnych.

Dobrze wykształcone, sprawnie działające zastawki żylne powodują, że krew płynie tylko w kierunku serca - zastawki reagują na napór krwi i szczelnie zamykają się zapobiegając cofaniu się krwi ku dołowi. Gdy zastawki są uszkodzone i nie domykają się, krew cofa się, co określa się mianem refluksu żylnego.

Z upływem czasu, zalegająca w naczyniach krew żylna powoduje rozciąganie i poszerzanie żył a także ulega przesączaniu do otaczających tkanek. Objawy choroby zależą od stopnia jej zaawansowania. Początkowo, choroba często przebiega bezobjawowo. Pierwszym symptomem bywa uczucie tzw. ciężkich nóg, zwłaszcza pod koniec dnia. W kolejnych stadiach choroby pojawiają się tępe, piekące bóle i uczucie mrowienia oraz drętwienia łydek. Gdy choroba postępuje, dołączają się obrzęki, szczególnie w okolicy stóp i kostek a na skórze zaczynają pojawiać się tzw. pajączki śródskórne (teleangiektazje), czyli poszerzone naczynia włosowate, wyglądem przypominające fioletowe sieci. Z czasem dołączają się żylaki – kręte wybrzuszenia o niebieskiej barwie, będące trwałymi rozszerzeniami żył. W zaawansowanej postaci choroby w miejscu występowania obrzęków skóra traci elastyczność, staje się cienka i błyszcząca, pokryta brunatnymi przebarwieniami a następnie owrzodzeniami, które dość często ulegają zakażeniom bakteryjnym.

Przewlekła niewydolność żylna jest chorobą o etiologii wieloczynnikowej. Za istotne podłoże rozwoju PNŻ uznawane jest rodzinne występowanie choroby a więc czynnik genetyczny. Częstość występowania choroby rośnie również wraz z wiekiem. Kobiety znacznie częściej zapadają na tę chorobę w porównaniu z mężczyznami a przyczyną tego stanu jest m. in. niekorzystny wpływ żeńskich hormonów płciowych na mięśniówkę naczyń. Do innych czynników ryzyka PNŻ zaliczyć można m. in. nadwagę i otyłość, przewlekłe zaparcia, małą aktywność fizyczną, stosowanie leków hormonalnych, przebyte ciąże i porody, palenie tytoniu, noszenie obciskającej, utrudniającej poruszanie odzieży, nadmierną ekspozycję na wysoką temperaturę otoczenia.

 

Bardzo istotnym czynnikiem ryzyka PNŻ jest codzienne, wielogodzinne pozostawanie w pozycji siedzącej lub stojącej,  w tym związane z charakterem wykonywanej pracy zawodowej.

 

Podstawowymi badaniami diagnostycznymi w przypadku chorób żylnych jest badanie USG metodą Dopplera oraz coraz częściej stosowana fotopletyzmografia. Te nieinwazyjne badania pozwalają określić przyczynę i stopień zaawansowania choroby, jak również monitorować przebieg leczenia i efekty terapii.

Po zdiagnozowaniu przewlekłej niewydolności żylnej, lekarz dobiera właściwą metodę leczenia, przy czym najczęściej łączy się kilka metod, wzajemnie się uzupełniających. W pierwszym stadium choroby stosuje się leczenie zachowawcze - terapię uciskową (kompresjoterapię) z zastosowaniem wyrobów uciskowych (podkolanówki, pończochy), fizykoterapię (uprawianie odpowiednich dyscyplin sportowych), farmakoterapię.

W przypadku zaawansowanych zmian naczyniowych, często stosowanymi metodami są: klasyczna metoda operacyjnego usunięcia żylaków, skleroterapia (wstrzykiwanie do żylaków specjalnej substancji powodującej ich zwłóknienie i zanikanie),  krioobliteracja (zamykaniu żylaków poprzez ich zamrażanie),a także nowoczesne, mało inwazyjne metody leczenia żylaków z wykorzystaniem światła laserowego lub fal radiowych.

 

UWAGA!!!

 

 

Pojawienie się objawów zakrzepicy żylnej świadczy o zaawansowanym stadium choroby zakrzepowej

  i wysokim ryzyku wystąpienia epizodu  zatorowości płucnej, dlatego w takim przypadku należy bezzwłocznie udać się do lekarza!

Przewlekła niewydolność żylna kończyn dolnych traktowana jest często jedynie jako defekt kosmetyczny, schorzenie nie mające większego wpływu na długość i jakość życia. Niestety, PNŻ sprzyja występowaniu stanu zapalnego żył głębokich, czego efektem może być rozwój zakrzepicy żylnej, a w przypadku gdy zakrzep oderwie się od ściany naczynia i popłynie z krwią przez serce do tętnicy płucnej - zatorowości płucnej, która jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia.

 

Typowe objawy zakrzepicy żylnej:

  • obrzęk i podwyższona ciepłota kończyny dolnej
  • zaczerwieniona i napięta skóra,
  • ból w stopie, łydce, dole podkolanowym.

 

Objawy sugerujące zatorowość płucną, wymagające natychmiastowej pomocy lekarskiej:

  • silna duszność, często występująca nagle,
  • silny ból w klatce piersiowej,
  • przyśpieszona czynność serca,
  • suchy kaszel, któremu może towarzyszyć krwioplucie,
  • w cięższych postaciach omdlenie lub całkowita utrata przytomności.