Sprawy ogólne BHP
BADANIA LEKARSKIE PRACOWNIKÓW

Podsumowanie

 

Ustawodawca nałożył na osoby kierujące pracownikami obowiązki w zakresie zasad bezpieczeństwa pracy i profilaktyki zdrowotnej pracowników. Natomiast pracownikom obok obowiązków w tym zakresie dał również uprawnienia, co należy ocenić pozytywnie. Pracownik ma bowiem prawo, po zawiadomieniu przełożonego powstrzymać się od wykonywania pracy, gdy jej warunki nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia pracownika lub innych osób, lub gdy praca wymaga szczególnej sprawności psychofizycznej, a jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy. Ponadto pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia w wymienionych przypadkach.

Problematyczne jednak jest samo pojęcie „osoba kierująca pracownikami". Istotne wydaje się zdefiniowanie oraz wskazanie zakresu tego pojęcia. Należy też zwrócić uwagę na fakt, że nie jest to pojęcie tożsame z pojęciem „osoby na stanowisku kierowniczym". Warto więc rozważyć, czy nie byłoby uzasadnione rozdzielenie i doprecyzowanie obowiązków, tak aby nie było wątpliwości zwłaszcza co do zakresu odpowiedzialności.

Zgodnie z art. 283 § 1 k.p., kto kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bhp, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł. Zagrożone grzywną jest więc nieprzestrzeganie przepisów lub zasad bhp, co nie jest tożsame z zakresem obowiązków wymienionych w art. 212 k.p. Jednak nie każdej osobie kierującej pracownikami w równym zakresie można będzie przypisać wszystkie wymienione tam obowiązki, zwłaszcza, że mają one niejednorodny charakter.

Trudno jest zgodzić się z rozumowaniem, iż z samego faktu posiadania podwładnych określona osoba staje się odpowiedzialna np. za sprawność środków ochrony indywidualnej, bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego. Tym bardziej trudno z tego faktu wywodzić odpowiedzialność za zapewnienie wykonania zaleceń lekarza. Często w praktyce osoby faktycznie kierujące pracownikami, zarządzając małą grupką podwładnych pracują na określonym odcinku produkcji, a zarządzana grupa podwładnych pracuje w jednakowych warunkach i ma jednakowe ryzyko zawodowe. Nie ma więc możliwości przeniesienia pracownika na inne stanowisko pracy, by zapewnić realizację zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami.

Osoby kierujące pracownikami nie mają też kompetencji w zakresie przeniesienia pracownika na inne stanowisko pracy, na inny odcinek produkcji, do innego wydziału czy innej linii produkcyjnej w danym zakładzie pracy. Stąd trudne wydaje się wywiązanie z obowiązku narzuconego przepisem art. 212 pkt. 6 k.p., a odpowiedzialność z tytułu braku realizacji tego obowiązku jest nieadekwatna do posiadanych uprawnień. Zatem de lege ferenda [8 de lege ferenda łac. dosł. o ustawie, która ma być uchwalona; zagadnienia, analizy związane z tworzeniem prawa.] należy stwierdzić, że zakres wymagań wobec osób kierujących pracownikami powinien być dostosowany do zakresu ich możliwej odpowiedzialności.