Rodzaje ran

 

          Z praktycznego punktu widzenia wszystkie rany można zakwalifikować do dwóch kategorii. Pierwsza kategoria to tzw. rany małe, mniej groźne, do których zalicza się uszkodzenia tylko warstw skóry. Druga kategoria to tzw. rany duże, najczęściej głowy, klatki piersiowej i brzucha, ale również kończyn. Do ran tej kategorii zalicza się nie tylko uszkodzenia skóry, lecz również uszkodzenia struktur leżących głębiej, które najczęściej są przyczyną groźnych wewnętrznych krwotoków. Ta kategoria ran jest określana w medycynie terminem: rany penetrujące, co dobrze oddaje charakter uszkodzeń.

 

 

Rany małe, powierzchowne to tylko uszkodzenia skóry. Rany duże to również uszkodzenia mięśni, nerwów i kości

 

 Do ran małych należy zaliczyć:

  • otarcia – powierzchowne, słabo krwawiące uszkodzenia skóry (postępowanie: opłukanie rany oraz założenie sterylnego opatrunku ostatecznego)
  • rany cięte powierzchowne – rany o prostych brzegach, często przechodzące przez wszystkie warstwy skóry (postępowanie, które ma na celu zabezpieczenie poszkodowanego przed infekcją i wykrwawieniem się, obejmuje: umycie rany pod bieżącą wodą, zbliżenie brzegów do siebie, osuszenie rany sterylnym materiałem, opatrunek transportowy, a przy silniej krwawiących ranach, opatrunek uciskowy)
  •  małe rany tłuczone – rany z nieznacznym przerwaniem ciągłości skóry, lecz z obrzękiem i silną bolesnością (postępowanie: uniesienie kończyn); rany tłuczone głowy i tułowia kwalifikuje się do ran dużych
  • rany szarpane – rany o nierównych, poszarpanych brzegach, często silnie krwawiące (postępowanie: jak w ranach ciętych)
  • rany kąsane – zadane zębami człowieka lub zwierzęcia, szczególnie narażone na zakażenie (postępowanie: bardzo istotne jest dokładne umycie mydłem i obfite opłukanie wodą)
  • rany z ciałem obcym (postępowanie: ran takich się nie przemywa i nie czyści; wykonuje się opatrunek – również uciskowy – z bandaża zwiniętego wokół ciała obcego, tak aby nie wywierać na nie ucisku, a na całość zakłada opatrunek ochronny lub, w przypadku bardzo silnego krwawienia, opatrunek uciskowy)
  • oskalpowanie – silnie krwawiące uszkodzenie skóry głowy (postępowanie: zbliżenie brzegów rany, wykonanie szerokiego opatrunku uciskowego, położenie poszkodowanego z nieco uniesioną głową)
  • krwawienie z żylaków podudzi – szczególna odmiana rany, polegająca na uszkodzeniu zmienionych chorobowo naczyń żylnych powierzchownych (postępowanie: założenie szerokiego opatrunku uciskowego z bandaża elastycznego w miejscach krwawienia i uniesienie wysoko kończyny)
  • rany ręki (postępowanie: wykonanie opatrunku z dużą ilością gazy, którą trzyma w dłoni poszkodowany, obandażowanie całej ręki z wyjątkiem koniuszków palców i uniesienie kończyny).

 

 

Ciało obce w ranie powinno zostać unieruchomione i wraz z raną owinięte bandażem. Nie wyciągaj dużych ciał obcych z ran!

 

          Do ran dużych zalicza się: rany postrzałowe, kłute na tułowiu i głowie, rany drążące klatki piersiowej, rany brzucha i oka, zmiażdżenia, amputacje i nabicia się. Głównym problemem związanym z tego typu uszkodzeniami jest możliwość rozwinięcia się wstrząsu. Do rany brzucha z rozerwaniem czy przecięciem powłok i wytrzewieniem nie należy wpychać jelit, a jedynie okryć ją jałowym opatrunkiem i zwalniać napięcie powłok jamy brzusznej, stosując półleżącą pozycję i zgięcie kończyn dolnych.

          W przypadku nabicia się poszkodowanego na przedmiot, zwłaszcza gdy poszkodowany „wisi” na nim, nie wolno uwalniać go, a jedynie podtrzymywać tak, aby ostry najczęściej przedmiot nie powodował dalszych uszkodzeń. Jest to typowe postępowanie w przypadku ran z ciałem obcym. Uwolnienie poszkodowanego może doprowadzić do natychmiastowego śmiertelnego krwotoku.