Załącznik 1

Kontrola procesów sterylizacji parowej PN - EN 554

Wewnętrzna - należy do użytkownika i obejmuje:

• kontrolę fizyczną
• kontrolę chemiczną
• kontrolę biologiczną

Zewnętrzna - należy do Państwowej Inspekcji Sanitarnej - obejmuje kontrolę biologiczną.

Częstotliwość kontroli wewnętrznej

Okresowa:

• przy użyciu wskaźników biologicznych PN - EN 866 i PN - EN ISO 14161 - informuje o fakcie zabicia drobnoustrojów - spor wyselekcjonowanych szczepów bakterii wysoce opornych na dany czynnik sterylizujący.
• częstotliwość minimum jeden raz na miesiąc - im częściej tym lepiej:
  • dotyczy każdego sterylizatora
  • dotyczy cykli o różnych parametrach
  • dotyczy kontroli po każdej naprawie lub dłuższej przerwie
• wynik - po 7 dniach, 48 godzinach, 1-3 godzin
• ilość zakładanych testów - zależy od pojemności komory sterylizatora:
  • gdy < 20 l - dwa testy
  • gdy > 20 l - min. 3 testy
• do inkubacji należy dołączyć tzw. próbę ślepą czyli test nie poddany sterylizacji.
• pakiety ze wskaźnikami umieszcza się po przekątnej komory, w miejscach najtrudniej dostępnych dla czynnika sterylizującego tj. tył komory, dolna półka przy drzwiach
• Sporale A - po sterylizacji muszą być poddane inkubacji w czasie 24 godzin, a do momentu przekazania przechowywane w lodówce (test kontrolny - nie)
• testy ampułkowe - muszą być poddane inkubacji do 2-ch godzin od procesu.

Bieżąca:

• fizyczna - wskazania termometrów, manometrów itp. - dokumentacją jest wydruk - informuje jedynie o pracy urządzenia
• chemiczna - norma PN - EN 867, PN - EN ISO 15882 - oparta na reakcji chemicznej substancji wchodzących w skład wskaźnika - widoczna jako zmiana barwy - przeprowadzana dla każdego wsadu i dla każdego pakietu.
• dotyczy:
  • kontroli ekspozycji ( sprawdziany sterylizacji) - sygnalizuje, że opakowanie było poddane sterylizacji ale nie mówi o sterylności jego zawartości - nie wymaga dokumentacji
  • kontroli każdego wsadu - opakowane wskaźniki chemiczne umieszcza się w różnych punktach komory sterylizatora:
• pojemność komory < 20 l - dwa wskaźniki
• pojemność komory > 20 l - min. trzy wskaźniki
• prawidłowe wybarwienie wskaźników zwalnia wsad do użycia
• wyniki tej kontroli dokumentowane w miejscu sterylizacji:
  • kontrola każdego pakietu, zestawu - wskaźniki chemiczne umieszczane wewnątrz opakowania - prawidłowe wybarwienie zezwala na użycie materiału - dokumentacja w miejscu użycia materiału sterylnego

Dokumentacja procesu sterylizacji

• przechowywana przez 10 lat
• prowadzona dla każdego sterylizatora obejmuje:
  • data sterylizacji
  • nr kolejny cyklu w danym dniu
  • parametry cyklu
  • wyniki kontroli chemicznej wsadu z zaznaczeniem miejsca rozmieszczenia testów w komorze, z zaznaczeniem ich prawidłowego wybarwienia
  • podpis osoby zwalniającej wsad do użycia
  • wyniki okresowej kontroli biologicznej
• dokumentacja kontroli pakietu, zestawu prowadzona osobno - np. w karcie pacjenta obejmuje:
  • datę sterylizacji
  • datę użycia materiału sterylnego
  • zaznaczenie prawidłowego wybarwienia testu

Prawidłowa dokumentacja jest konieczna w przypadku roszczeń pacjentów, w celu udowodnienia prawidłowego przebiegu procesu sterylizacji.

Załącznik 2

Czynności wykonywane przed pierwszym pacjentem

1. Dezynfekcja spluwaczki preparatem o pełnym spektrum biobójczym (bakterie, grzyby, wirusy, prątki)
2. Płukanie przez 3 - 10 min preparatem dezynfekcyjnym unitu

Czynności wykonywane przed zabiegiem

1. Zakładamy nową końcówkę do ssaka i ślinociągu
2. Podajemy jednorazowy kubek z wodą
3. Zakładamy jednorazowe osłony na uchwyt lampy lub dezynfekujemy uchwyt lampy
4. Zabezpieczamy fotel i ubranie pacjenta jednorazową serwetą
5. Płuczemy jamę ustna pacjenta preparatem dezynfekcyjnym
6. Myjemy i dezynfekujemy ręce
7. Zakładamy osłonę na ubranie i twarz
8. Zakładamy jednorazowe rękawiczki

Czynności wykonywane po zabiegu

1. Usuwamy z narzędzi resztki materiału stomatologicznego i narzędzia umieszczamy w roztworze dezynfekcyjnym
2. Usuwamy jednorazowe osłony zagłówka fotela, ramion i przewodów unitu, stolika, lampy lub dezynfekujemy te powierzchnie preparatem działającym na bakterie, grzyby, wirusy i prątki gruźlicy, w czasie 15 min.
3. Przecieramy preparatem dezynfekcyjnym przeźroczystą osłonę twarzy lub okulary
4. Opróżniamy, myjemy i dezynfekujemy spluwaczkę
5. Wymieniamy kubek
6. Zdejmujemy wiertło z unitu
7. Oczyszczamy końcówkę preparatem o pełnym spektrum działania  w czasie 15 min, zmywamy wodą destylowaną lub myjemy w myjce ultradźwiękowej, oliwimy, pakujemy i sterylizujemy
8. Przepłukujemy unit
9. Po każdej czynności dezynfekujemy i myjemy zlew, umywalkę i używany blat stołu

Czynności wykonywane na koniec dnia pracy

1. Wykonujemy wszystkie czynności takie jak po każdym zabiegu.
2. Dezynfekujemy spluwaczkę preparatem o pełnym spektrum biobójczym.
3. Płuczemy unit preparatem dezynfekcyjnym.
4. Usuwamy bieliznę roboczą do worków foliowych i przekazujemy do prania.
5. Myjemy i dezynfekujemy duże powierzchnie poziome stosując preparaty o pełnym spektrum, w czasie działania 15 min.
6. W przypadku zanieczyszczenia powierzchni krwią, wydzieliną - dezynfekcje przeprowadzamy od razu.
7. Myjemy toaletę i dezynfekujemy preparatem chlorowym.
8. Myjemy podłogę w poczekalni.

Jeden raz w tygodniu myjemy i dezynfekujemy wszystkie powierzchnie

Stosujemy zróżnicowane kolorystycznie ściereczki - przeznaczone do różnych powierzchni

Załącznik 3

Postępowanie z ostrymi odpadami
(igły,  ostrza, wiertła itp.)

1. Bezpośrednio po użyciu umieszczać ostre odpady w plastikowym, twardościennym pojemniku, nie oddzielając igieł od strzykawek.
2. Pojemniki napełniać do 2/3 objętości.
3. Pojemniki opisywać datą rozpoczęcia użytkowania i datą zamknięcia.
4. Pojemniki napełniamy maksymalnie przez 4 - 5 dni.
5. Do momentu odbioru do utylizacji, pojemniki przechowujemy w wydzielonym pomieszczeniu, o temp. > 10°C - do 48 godzin; o temp. < 100°C do 14 dni

Postępowanie z odpadami medycznymi

1. Odpady medyczne w miejscu ich powstawania wyrzucamy do:
   • wiadra pedałowego wyłożonego workiem foliowym lub
   • do worka foliowego zawieszonego na stelażu.
2. Odpady medyczne usuwamy z gabinetu po każdym dniu pracy.
3. Wiadra pedałowe po usunięciu worka myjemy i dezynfekujemy.
4. Odpady medyczne gromadzimy w wydzielonym pomieszczeniu w odpowiednich większych pojemnikach do momentu wywozu odpadów medycznych i utylizacji przez odpowiednią firmę.

Postępowanie z odpadami gospodarczo - bytowymi
(opakowania po lekach, opakowania sterylizacyjne, odpady po sprzątaniu)

• odpady gospodarczo - bytowe zbieramy tak samo jak odpady medyczne i usuwamy z gabinetu umieszczając je w kontenerach na odpady komunalne

Postępowanie z odpadami specjalnymi (resztki amalgamatu, rozbite termometry, leki):

• gromadzimy w pojemnikach i przekazujemy odpowiedniej firmie;
• przeterminowane leki usuwamy zgodnie z instrukcją nadzoru farmaceutycznego.

Załącznik 4

Procedury higieniczne dotyczące personelu.

Wymagania dotyczące higieny rąk:

• podczas pracy nie należy nosić biżuterii;
• paznokcie muszą być krótkie;
• zranienia, otarcia należy zabezpieczyć wodoodpornym opatrunkiem;
• ręce należy myć: przed przystąpieniem do pracy, przed przyjęciem pacjenta, przed założeniem rękawiczek, po zdjęciu rękawiczek i fartucha;
• obowiązuje higieniczne mycie i dezynfekcja rąk;
• przed zabiegami chirurgicznymi obwiązuje mycie i dezynfekcja chirurgiczna oraz stosowanie sterylnych rękawiczek;
• przed nałożeniem preparatu dezynfekcyjnego ręce należy osuszyć;
• nie wolno uzupełniać dozowników na mydło oraz płyny do dezynfekcji poprzez dolewanie;
• dozowniki przed ponownym napełnieniem muszą być umyte, wyparzone i wysuszone;
• podczas pracy ręce muszą być osłonięte rękawiczkami, które zmieniamy po każdym pacjencie oraz w przypadku ich zanieczyszczenia krwią lub uszkodzenia;
• rękawiczki jednorazowego użytku nie można stosować wielokrotnie.