Załącznik 1
Kontrola procesów sterylizacji parowej PN - EN 554
Wewnętrzna - należy do użytkownika i obejmuje:
- kontrolę fizyczną
- kontrolę chemiczną
- kontrolę biologiczną
Zewnętrzna - należy do Państwowej Inspekcji Sanitarnej - obejmuje kontrolę biologiczną.
Częstotliwość kontroli wewnętrznej
Okresowa:
- przy użyciu wskaźników biologicznych PN - EN 866 i PN - EN ISO 14161 - informuje o fakcie zabicia drobnoustrojów - spor wyselekcjonowanych szczepów bakterii wysoce opornych na dany czynnik sterylizujący.
- częstotliwość minimum jeden raz na miesiąc - im częściej tym lepiej:
- dotyczy każdego sterylizatora
- dotyczy cykli o różnych parametrach
- dotyczy kontroli po każdej naprawie lub dłuższej przerwie
- wynik - po 7 dniach, 48 godzinach, 1-3 godzin
- ilość zakładanych testów - zależy od pojemności komory sterylizatora:
- gdy < 20 l - dwa testy
- gdy > 20 l - min. 3 testy
- do inkubacji należy dołączyć tzw. próbę ślepą czyli test nie poddany sterylizacji.
- pakiety ze wskaźnikami umieszcza się po przekątnej komory, w miejscach najtrudniej dostępnych dla czynnika sterylizującego tj. tył komory, dolna półka przy drzwiach
- Sporale A - po sterylizacji muszą być poddane inkubacji w czasie 24 godzin, a do momentu przekazania przechowywane w lodówce (test kontrolny - nie)
- testy ampułkowe - muszą być poddane inkubacji do 2-ch godzin od procesu.
Bieżąca:
- fizyczna - wskazania termometrów, manometrów itp. - dokumentacją jest wydruk - informuje jedynie o pracy urządzenia
- chemiczna - norma PN - EN 867, PN - EN ISO 15882 - oparta na reakcji chemicznej substancji wchodzących w skład wskaźnika - widoczna jako zmiana barwy - przeprowadzana dla każdego wsadu i dla każdego pakietu.
- dotyczy:
- kontroli ekspozycji ( sprawdziany sterylizacji) - sygnalizuje, że opakowanie było poddane sterylizacji ale nie mówi o sterylności jego zawartości - nie wymaga dokumentacji
- kontroli każdego wsadu - opakowane wskaźniki chemiczne umieszcza się w różnych punktach komory sterylizatora:
- pojemność komory < 20 l - dwa wskaźniki
- pojemność komory > 20 l - min. trzy wskaźniki
- prawidłowe wybarwienie wskaźników zwalnia wsad do użycia
- wyniki tej kontroli dokumentowane w miejscu sterylizacji:
- kontrola każdego pakietu, zestawu - wskaźniki chemiczne umieszczane wewnątrz opakowania - prawidłowe wybarwienie zezwala na użycie materiału - dokumentacja w miejscu użycia materiału sterylnego
Dokumentacja procesu sterylizacji
- przechowywana przez 10 lat
- prowadzona dla każdego sterylizatora obejmuje:
- data sterylizacji
- nr kolejny cyklu w danym dniu
- parametry cyklu
- wyniki kontroli chemicznej wsadu z zaznaczeniem miejsca rozmieszczenia testów w komorze, z zaznaczeniem ich prawidłowego wybarwienia
- podpis osoby zwalniającej wsad do użycia
- wyniki okresowej kontroli biologicznej
- dokumentacja kontroli pakietu, zestawu prowadzona osobno - np. w karcie pacjenta obejmuje:
- datę sterylizacji
- datę użycia materiału sterylnego
- zaznaczenie prawidłowego wybarwienia testu
Prawidłowa dokumentacja jest konieczna w przypadku roszczeń pacjentów, w celu udowodnienia prawidłowego przebiegu procesu sterylizacji.
Załącznik 2
Czynności wykonywane przed pierwszym pacjentem
- Dezynfekcja spluwaczki preparatem o pełnym spektrum biobójczym (bakterie, grzyby, wirusy, prątki)
- Płukanie przez 3 - 10 min preparatem dezynfekcyjnym unitu
Czynności wykonywane przed zabiegiem
- Zakładamy nową końcówkę do ssaka i ślinociągu
- Podajemy jednorazowy kubek z wodą
- Zakładamy jednorazowe osłony na uchwyt lampy lub dezynfekujemy uchwyt lampy
- Zabezpieczamy fotel i ubranie pacjenta jednorazową serwetą
- Płuczemy jamę ustna pacjenta preparatem dezynfekcyjnym
- Myjemy i dezynfekujemy ręce
- Zakładamy osłonę na ubranie i twarz
- Zakładamy jednorazowe rękawiczki
Czynności wykonywane po zabiegu
- Usuwamy z narzędzi resztki materiału stomatologicznego i narzędzia umieszczamy w roztworze dezynfekcyjnym
- Usuwamy jednorazowe osłony zagłówka fotela, ramion i przewodów unitu, stolika, lampy lub dezynfekujemy te powierzchnie preparatem działającym na bakterie, grzyby, wirusy i prątki gruźlicy, w czasie 15 min.
- Przecieramy preparatem dezynfekcyjnym przeźroczystą osłonę twarzy lub okulary
- Opróżniamy, myjemy i dezynfekujemy spluwaczkę
- Wymieniamy kubek
- Zdejmujemy wiertło z unitu
- Oczyszczamy końcówkę preparatem o pełnym spektrum działania w czasie 15 min, zmywamy wodą destylowaną lub myjemy w myjce ultradźwiękowej, oliwimy, pakujemy i sterylizujemy
- Przepłukujemy unit
- Po każdej czynności dezynfekujemy i myjemy zlew, umywalkę i używany blat stołu
Czynności wykonywane na koniec dnia pracy
- Wykonujemy wszystkie czynności takie jak po każdym zabiegu.
- Dezynfekujemy spluwaczkę preparatem o pełnym spektrum biobójczym.
- Płuczemy unit preparatem dezynfekcyjnym.
- Usuwamy bieliznę roboczą do worków foliowych i przekazujemy do prania.
- Myjemy i dezynfekujemy duże powierzchnie poziome stosując preparaty o pełnym spektrum, w czasie działania 15 min.
- W przypadku zanieczyszczenia powierzchni krwią, wydzieliną - dezynfekcje przeprowadzamy od razu.
- Myjemy toaletę i dezynfekujemy preparatem chlorowym.
- Myjemy podłogę w poczekalni.
Jeden raz w tygodniu myjemy i dezynfekujemy wszystkie powierzchnie
Stosujemy zróżnicowane kolorystycznie ściereczki - przeznaczone do różnych powierzchni
Załącznik 3
Postępowanie z ostrymi odpadami
(igły, ostrza, wiertła itp.)
- Bezpośrednio po użyciu umieszczać ostre odpady w plastikowym, twardościennym pojemniku, nie oddzielając igieł od strzykawek.
- Pojemniki napełniać do 2/3 objętości.
- Pojemniki opisywać datą rozpoczęcia użytkowania i datą zamknięcia.
- Pojemniki napełniamy maksymalnie przez 4 - 5 dni.
- Do momentu odbioru do utylizacji, pojemniki przechowujemy w wydzielonym pomieszczeniu, o temp. > 10°C - do 48 godzin; o temp. < 100°C do 14 dni
Postępowanie z odpadami medycznymi
- Odpady medyczne w miejscu ich powstawania wyrzucamy do:
- wiadra pedałowego wyłożonego workiem foliowym lub
- do worka foliowego zawieszonego na stelażu.
- Odpady medyczne usuwamy z gabinetu po każdym dniu pracy.
- Wiadra pedałowe po usunięciu worka myjemy i dezynfekujemy.
- Odpady medyczne gromadzimy w wydzielonym pomieszczeniu w odpowiednich większych pojemnikach do momentu wywozu odpadów medycznych i utylizacji przez odpowiednią firmę.
Postępowanie z odpadami gospodarczo - bytowymi
(opakowania po lekach, opakowania sterylizacyjne, odpady po sprzątaniu)
- odpady gospodarczo - bytowe zbieramy tak samo jak odpady medyczne i usuwamy z gabinetu umieszczając je w kontenerach na odpady komunalne
Postępowanie z odpadami specjalnymi (resztki amalgamatu, rozbite termometry, leki):
- gromadzimy w pojemnikach i przekazujemy odpowiedniej firmie;
- przeterminowane leki usuwamy zgodnie z instrukcją nadzoru farmaceutycznego.
Załącznik 4
Procedury higieniczne dotyczące personelu.
Wymagania dotyczące higieny rąk:
- podczas pracy nie należy nosić biżuterii;
- paznokcie muszą być krótkie;
- zranienia, otarcia należy zabezpieczyć wodoodpornym opatrunkiem;
- ręce należy myć: przed przystąpieniem do pracy, przed przyjęciem pacjenta, przed założeniem rękawiczek, po zdjęciu rękawiczek i fartucha;
- obowiązuje higieniczne mycie i dezynfekcja rąk;
- przed zabiegami chirurgicznymi obwiązuje mycie i dezynfekcja chirurgiczna oraz stosowanie sterylnych rękawiczek;
- przed nałożeniem preparatu dezynfekcyjnego ręce należy osuszyć;
- nie wolno uzupełniać dozowników na mydło oraz płyny do dezynfekcji poprzez dolewanie;
- dozowniki przed ponownym napełnieniem muszą być umyte, wyparzone i wysuszone;
- podczas pracy ręce muszą być osłonięte rękawiczkami, które zmieniamy po każdym pacjencie oraz w przypadku ich zanieczyszczenia krwią lub uszkodzenia;
- rękawiczki jednorazowego użytku nie można stosować wielokrotnie.