Styl życia oraz psychofizyczne warunki pracy jako determinanty zdolności do pracy
Kierownik projektu:
mgr Marzena Malińska
Streszczenie projektu:
Głównym celemprojektu badawczego była ocena wpływu stylu życia oraz psychofizycznych wymagań pracy na zdolność do pracy pracowników starszych.
W ramach realizacji projektu przeprowadzono badania kwestionariuszowe oraz interwencję w zakresie prozdrowotnych zachowań w miejscu pracy wśród pracowników powyżej 50 roku życia, a także opracowano broszurę informacyjną i poradnik zawierające zalecenia nt. zdrowego stylu życia, ze szczególnym uwzględnieniem promocji aktywności fizycznej w miejscu pracy.
Badania kwestionariuszowe przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego na reprezentatywnej grupie (N = 1067) pracowników starszych. Dokonano losowania kwotowo-celowego,
w którym kwoty zostały wyznaczone przez wiek, płeć i branżę (przetwórstwo przemysłowe, handel, administracja, budownictwo, opieka zdrowotna i pomoc społeczna). Mężczyźni stanowili 56% całości grupy. Średnia wieku osób badanych wynosiła 54,8 lat (SD= 3,95). Wyniki badań wskazują, że pracownicy starsi charakteryzowali się dobrą zdolnością do pracy (44,4%), umiarkowaną (36,4%) oraz doskonałą (13,4%). Pracownicy umysłowi wykazywali istotnie statystycznie częściej doskonałą zdolność do pracy w porównaniu z pracownikami fizycznymi (p ≤ 0,05)).
Wyniki korelacji pomiędzy zdolnością do pracy (WAI) a psychospołecznymi i fizycznymi wymaganiami pracy wykazały występowanie dodatnich istotnych statystycznie zależności pomiędzy zdolnością do pracy oraz kontrolą, kreatywnością, wsparciem od współpracowników. Natomiast ujemne zależności zaobserwowano dla zdolności do pracy i niepewności pracy, całości stresorów psychologicznych oraz wysiłku fizycznego.

Projekt I.P.13. Zdolność do pracy (WAI), w zależności od rodzaju wykonywanej pracy (w %),(p ≤ 0,05)
Program interwencji w zakresie działań prozdrowotnych przeprowadzono w grupie 25 pracowników w wieku 50+ (13 mężczyzn i 12 kobiet). Grupę kontrolną stanowili pracownicy nieuczestniczący w interwencji (14 mężczyzn i 5 kobiet). Średnia wieku grupy interwencyjnej wynosiła 56,7 lat (SD = 4,1), a grupy kontrolnej 56,1 lat (SD = 4,8). Interwencja trwała 3 miesiące
i obejmowała pakiet działań w zakresie ćwiczeń fizycznych oraz szkoleń i warsztatów. Ćwiczenia fizyczne były prowadzone przez przeszkolonych trenerów, 3 razy w tygodniu po 60 minut,
w ciągu zmiany roboczej pracowników. Przeprowadzono również szkolenia i warsztaty dotyczące m.in.: zasad zdrowego odżywiania, sposobów radzenia sobie ze stresem w pracy oraz promocji zdrowia w miejscu pracy.
Działania prowadzone w ramach interwencji okazały się skuteczne w przypadku:
‒ zmniejszenia dolegliwości mięśniowo-szkieletowych pracowników, w szczególności dolegliwości odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa, stawów kolanowych oraz odcinka szyjnego kręgosłupa
‒ poprawy wyników niektórych danych antropometrycznych, w szczególności zmniejszenia fałd skórno-tłuszczowych i obwodu talii wśród badanych mężczyzn oraz obwodu ud wśród badanych kobiet
‒ zwiększenia aktywności fizycznej uczestników po zakończeniu interwencji; zaobserwowano istotny statystycznie wzrost aktywności fizycznej związanej z przemieszczaniem się pracowników, z pracą w domu, ogrodzie i opieką nad rodziną oraz z rekreacją w czasie wolnym
‒ poprawy sprawności motorycznej pracowników; uczestnicy interwencji uzyskali istotnie lepsze wyniki w większości przeprowadzonych prób sprawnościowych wykonywanych po zakończeniu interwencji.
W ramach realizacji 3. etapu projektu opracowano: poradnik, broszurę informacyjną oraz materiały informacyjne do zamieszczenia na stronie internetowej CIOP-PIB dotyczące praktycznych zaleceń nt. zdrowego stylu życia pracowników starszych.
Wyniki projektu przedstawiono na seminarium weryfikującym opracowane materiały.
W ramach upowszechnienia wyników badań opracowano 3 artykuły, 1 przeznaczony do polskiego czasopisma, a 2 do czasopisma o zasięgu międzynarodowym. Rezultaty zrealizowanego projektu zaprezentowano na 4 konferencjach (3 zagranicznych i 1 polskiej).
Jednostka:
Pracownia Fizjologii i Higieny Pracy
Okres realizacji:
01.01.2014
– 31.12.2016