Wyniki wielu badań pokazują, że mobbing w miejscu pracy wiąże się z doświadczaniem silnego, długotrwałego stresu, prowadzącego do poważnych zaburzeń w obrębie zdrowia psychicznego i fizycznego, w tym do syndromu stresu pourazowego (PTSD) oraz zaburzeń lękowych i depresji. Konsekwencją tego jest często utrata zdolności do pracy przez osoby doświadczające mobbingu. Można przypuszczać, że niemożność kontynuowania pracy przez ofiary mobbingu wynika również z istotnego pogorszenia ich funkcjonowania poznawczego. W artykule omówiono skutki mobbingu dla pracowników. Skupiono się na konsekwencjach zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i funkcjonowania poznawczego.

DOI: 10.54215/BP.2023.02.3.Warszewska-Makuch

Podstawowym celem posiadania sprzętu gaśniczego jest możliwość wykorzystania go zawsze i wszędzie tam, gdzie zachodzi taka potrzeba, co wiąże się z koniecznością stałego utrzymywania go w nienagannym stanie technicznym. Prawidłowa inspekcja tego sprzętu składa się z kilku czynności i wymaga m.in. podnoszenia gaśnic ważących od kilku do kilkunastu kilogramów. Do tej pory osoba wykonująca inspekcję była zmuszona do podniesienia gaśnicy z podłoża, następnie – do podniesienia jej na wysokość głowy i obrócenia w taki sposób, aby móc sprawdzić, czy gaśnica nie jest uszkodzona od spodu (a w przypadku gaśnicy proszkowej – czy proszek, który się w niej znajduje, nie jest zbrylony). Wymaga to użycia znacznej siły fizycznej i obciąża kręgosłup pracownika, a tym samym zmniejsza efektywność oraz dokładność pomiarów podczas wykonywania tego zadania. Dodatkowo czynność podnoszenia gaśnicy odbywa się w pozycji nienaturalnej dla człowieka, czego konsekwencją może być uraz układu mięśniowo-szkieletowo, który wymaga długotrwałego leczenia, a niekiedy ma nieodwracalne skutki zdrowotne. Narażenie na tego typu urazy można jednak ograniczyć poprzez zastosowanie wieszaka obrotowego do gaśnic, zaprojektowanego przez autora niniejszego artykułu. To rozwiązanie zapewnia pracownikowi przeprowadzającemu inspekcję gaśnic większe bezpieczeństwo w porównaniu z tradycyjnym sposobem, ponieważ eliminuje konieczność ich ręcznego podnoszenia z poziomu podłogi i trzymania w rękach podczas całego procesu kontroli.

DOI: 10.54215/BP.2022.09.23.Lagiewka

Jedną z podstawowych metod przeciwdziałania występowaniu nadmiernych obciążeń na stanowisku pracy są interwencje ergonomiczne. Celem artykułu jest przedstawienie strategii interwencyjnych, zapobiegających rozwojowi dolegliwości mięśniowo-szkieletowych, w odniesieniu do stanowisk pracy biurowej. Zaprezentowano strategie pozwalające na optymalizację pozycji ciała podczas pracy oraz ograniczenie czasu pracy w pozycji siedzącej.

DOI: 10.54215/BP.2022.04.9.Roman-Liu

Dzięki zastosowaniu odpowiednich urządzeń wspomagających podnoszenie i przenoszenie ładunków można wyraźnie zmniejszyć obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. Jest to o tyle ważne, że z każdym rokiem przybywa pracowników po 55. roku życia, którzy dysponują mniejszą siłą mięśniową w porównaniu z osobami w młodszym wieku, a pracodawcy muszą dostosować warunki pracy osób starszych do ich możliwości psychofizycznych. W artykule przedstawiono wybrane urządzenia wspomagające podnoszenie i przenoszenie ładunków oraz zasady ich doboru z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb i możliwości pracowników.

DOI: 10.54215/BP.2021.12.9.Tokarski

Dolegliwości odcinka szyjnego kręgosłupa stanowią poważny problem w populacji osób pracujących. Są od wielu lat niezmiennie jedną z głównych przyczyn absencji chorobowej Polaków, generując ogrom kosztów związanych z rosnącymi wydatkami na opiekę zdrowotną i niezdolność do pracy. W artykule przedstawiono analizę piśmiennictwa dotyczącego skuteczności ćwiczeń ukierunkowanych  na profilaktykę oraz leczenie dolegliwości odcinka szyjnego kręgosłupa. Mając na uwadze również praktyczny aspekt przygotowano zestawy ćwiczeń fizycznych dla osób uskarżających się na tego typu dolegliwości.

DOI: 10.5604/01.3001.0014.8770

W artykule przedstawiono wyniki analizy jakości wykonywania zadań koordynacji dwuręcznej. Badania przeprowadzono na czterech grupach zróżnicowanych ze względu na  płeć i wiek (20-30 lat i 60-67 lat). Badani wykonywali zadania koordynacji dwuręcznej opracowane w CIOP-PIB oraz testy zawarte w Wiedeńskim Systemie Testów. Wyniki pokazują znaczące różnice w wartościach wskaźników jakości sterowania pomiędzy grupą osób młodszych a grupą osób starszych. Silniejsze zróżnicowanie zaobserwowano w zadaniach koordynacji dwuręcznej. Większe różnice występują także ze względu ergna wiek niż ze względu na płeć.

Stomatolodzy w trakcie pracy narażeni są na wiele czynników wpływających negatywnie na stan układu ruchu. Głównym z nich jest statyczny charakter pracy spowodowany przyjmowaniem wymuszonej pozycji ciała.

Celem artykułu było wykazanie zależności pomiędzy stosowaniem zasad ergonomii w pracy zawodowej lekarzy stomatologów, a występowaniem schorzeń narządu ruchu. Ponadto ocenie poddano znajomość zasad ergonomii stomatologicznej w tej grupie. Na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych wśród 79 stomatologów dokonano oceny znajomości i stosowania zasad ergonomii pracy oraz występowania dolegliwości w obrębie narządu ruchu. Jedynie 4% stomatologów robiło przerwę w pracy po każdym pacjencie, natomiast aż 18% pracowało bez przerw. Zdecydowana większość (84%) stomatologów podczas wykonywania zabiegu stomatologicznego przyjmowała pozycje siedzącą. Z asystą pracowała ponad połowa (54%) lekarzy stomatologów. Wśród osób, które odczuwają ból kręgosłupa w odcinku szyjnym ponad połowa, bo 54% osób pracowało w pozycji z szyją pochyloną w prawo.

Większość zasad ergonomii stosowana jest nieprawidłowo, dlatego powinny być one dopasowywane indywidualnie do konkretnego stomatologa, z uwzględnieniem jego możliwości fizycznych, geometrii środowiska pracy, zakresu wykonywanych czynności, a także osobistych upodobań.

W branży handlowej w Polsce pracuje 3,6 mln osób, czyli 26% ogółu pracujących. Blisko dwie trzecie pracowników handlu stanowią kobiety. Sektor oferuje również wiele miejsc pracy dla osób młodych, dopiero wchodzących na rynek pracy, oraz dla osób o niższych kwalifikacjach.

Zawód sprzedawcy należy do grupy zawodów usługowych. Obciążenie pracownika zatrudnionego na stanowisku sprzedawcy w handlu detalicznym zależy zarówno od branży sklepu, zakresu wykonywanych czynności, warunków pracy, jak i wielkości jednostki handlowej. W dużych placówkach istnieje podział zadań pomiędzy poszczególnych pracowników. W mniejszych sklepach jeden pracownik musi umieć wykonywać wszystkie lub większość czynności. Typowe dla pracy sprzedawców rodzaje obciążeń, a więc podnoszenie i przenoszenie dużych ciężarów, wykonywanie pracy w wymuszonej pozycji ciała, powtarzalność ruchów oraz towarzyszący pracy stres są przyczyną wielu zmian chorobowych, zwłaszcza w obrębie układu mięśniowo-szkieletowego, układu krążenia i układu nerwowego.

Praca monotypowa jest powszechna w wielu gałęziach przemysłu. Powtarzające się sekwencje ruchów angażują tylko wybrane grupy mięśniowe, co prowadzi do wzrostu poziomu obciążenia pracą. Natomiast nadmierne przeciążenie mięśni jest istotnym czynnikiem decydującym o rozwoju dolegliwości oraz schorzeń kończyn górnych. Dlatego ważne jest, aby identyfikować czynniki podnoszące poziom obciążenia oraz próbować ograniczać ich wpływ zarówno przez odpowiednio zaprojektowane stanowisko pracy, jak i organizację czasu pracy.

W artykule przedstawiono przegląd badań dotyczących rozwiązań organizacyjnych na stanowiskach pracy powtarzalnej, mających na celu poprawę warunków pracy i zminimalizowanie ryzyka pojawiania się dolegliwości bólowych oraz schorzeń mięśniowo-szkieletowych.

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących częstości występowania oraz nasilenia dolegliwości bólowych ze strony układu mięśniowo-szkieletowego u pracowników zatrudnionych w budownictwie. Badania kwestionariuszowe przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego. W badaniach wzięło udział 600 mężczyzn w wieku 20-65 lat (34,9±13,7) zatrudnionych w budownictwie. Ocena dolegliwości mięśniowo-szkieletowych została przeprowadzona przy pomocy kwestionariusza NMQ (Nordic Musculoskeletal Questionnaire) uzupełnionego o skalę VAS. Najczęściej zgłaszanymi dolegliwościami układu mięśniowo-szkieletowego były: bóle kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym i szyjnym kręgosłupa, stawów ramiennych oraz odcinka piersiowego kręgosłupa. Istotnie statystycznie częściej na występowanie tych dolegliwości uskarżali się pracownicy 50+ w porównaniu do pracowników młodych (p≤0,05).

W artykule zaprezentowano zagadnienia związane z rozwojem dolegliwości mięśniowo-szkieletowych (MSDs). Przedstawiono przyczyny rozwoju MSDs, model ich rozwoju uwzględniający ekspozycję, czyli obciążenie uwarunkowane stanowiskiem pracy; dawkę czyli obciążenie na poziomie struktur wewnętrznych, pojemność odpowiadającą możliwościom fizycznym pracownika oraz odpowiedź, która jest bezpośrednim elementem modelu, od którego zależy rozwój dolegliwości. Przedstawiono wybrane dane prezentujące  MSDs u pracowników UE (27) w różnych grupach wiekowych, wartości siły prostowania kolana w populacji osób starszych, a także zmiany w wartościach maksymalnej siły prostowania kolana, jakie objawiają się pod wpływem treningu siłowego. Jako podsumowanie przedstawiono stwierdzenie, iż przeciwdziałanie zmianom funkcjonalnym w układzie mięśniowo-szkieletowym zachodzącym wraz z wiekiem może odbywać się przez dostosowanie stanowisk pracy do możliwości osób starszych, a także za pomocą realizacji programów rehabilitacji osób starszych i z niepełnosprawnościami.

W artykule podjęto kontynuację tematyki poruszonej we wcześniejszej publikacji („BP” nr 3/2014) dotyczącej profilaktyki dolegliwości mięśniowo-szkieletowych w zakresie prowadzonych w miejscu pracy działań promujących aktywność fizyczną. Omówiono korzyści wynikające z podejmowania aktywności fizycznej, doniesienia dotyczące wysiłku fizycznego w pracy zawodowej oraz wskazówki i zalecenia dotyczące podejmowania takiej aktywności. Szczególną uwagę zwrócono na stronę praktyczną – możliwą do podejmowania na poziomie indywidualnym. W tym celu przedstawiono tygodniowy plan treningowy oraz przykłady prostych ćwiczeń fizycznych możliwych do wykonania w miejscu pracy.

W niniejszym artykule opisano problem dolegliwości mięśniowo-szkieletowych związanych z wykonywaną pracą oraz przedstawiono zalecenia dotyczące profilaktyki tych dolegliwości w zakresie aktywności fizycznej. Zaprezentowano również programy promujące aktywność fizyczną w miejscu pracy oraz omówiono ich skuteczność.

W artykule przedstawiono zjawisko starzenia się społeczeństwa oraz związane z tym problemy, a także omówiono wpływ starzenia się na procesy zachodzące w mięśniach. Zaprezentowano także sposób oceny obciążenia i zmęczenia układu mięśniowo-szkieletowego, z zastosowaniem elektromiografii powierzchniowej (EMG), uwzględniającej wiek i płeć pracownika.

W artykule przedstawiono wybrane zagadnienia związane ze znajomością zasad ergonomii stanowiska komputerowego oraz stosowaniem ich przez pracowników call center w Polsce. Autorzy przekonują, że przekazanie wiedzy teoretycznej na temat organizacji stanowiska komputerowego jest niewystarczające. Szkolenia połączone z interwencją ergonomiczną umożliwiają pracownikowi bardziej efektywne korzystanie ze stanowiska pracy dzięki większej wiedzy ergonomicznej i zdobytym umiejętnościom. Praktyczne pokazanie pracownikowi, jak zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii i zwiększenie umiejętności pracownika w tym zakresie zmniejszają częstość i intensywność występowania dolegliwości.

W artykule przedstawiona główne czynniki biomechaniczne determinujące obciążenie kończyn górnych podczas wykonywania pracy, ze szczególnym uwzględnieniem prac powtarzalnych. Zarysowano także zasady oceny obciążenia mięśniowo-szkieletowego i ryzyka rozwoju dolegliwości mięśniowo-szkieletowych z zaprezentowaniem głównych metod stosowanych do tego typu oceny.

W artykule poruszono sprawy młodych pracowników (15-24 lata), ich sytuacji na rynku pracy, prawne wytyczne dotyczące zatrudniania osób młodocianych (16-18) oraz kwestię zagrożeń zdrowotnych młodych pracowników w miejscu pracy (szczególnie obciążeń układu mięśniowo-szkieletowego). Podano również przykłady dobrych praktyk w tym zakresie.

W artykule podjęto próbę holistycznego spojrzenia na problem zaburzeń mięśniowo-szkieletowych. Obecnie przypuszcza się, że wiele czynników może mieć wpływ na schorzenia w obrębie tego układu. Największe jednak ryzyko stwarzają czynniki psychospołeczne pracy. W związku z tym, opracowano zalecenia dotyczące organizacji środowiska psychospołecznego pracy w kontekście profilaktyki dolegliwości mięśniowo-szkieletowych.

W artykule zaprezentowano metodę OWAS służącą do oceny ryzyka rozwoju dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego wraz z dwoma przykładami oceny ryzyka z zastosowaniem tej metody w kontekście zapisów ustawy o emeryturach pomostowych. Przedstawiono stanowisko, które spełnia kryteria określone w ustawie o emeryturach pomostowych oraz takie, które wymagań tych nie spełnia.

Podczas wykonywania pracy biurowej na stanowisku komputerowym często dochodzi do nadmiernego obciążenia i zmęczenia mięśni, co może prowadzić do powstawania dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego. Dlatego też, zarówno badanie występowania tych dolegliwości, jak również ocena obciążenia na stanowisku pracy mają bardzo duże znaczenie. W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących występowania dolegliwości mięśniowo-szkieletowych oraz wyniki oceny obciążenia mięśniowo-szkieletowego, występującego na stanowiskach pracy z komputerem.

In this article authors endeavor to take a holistic look on the musculoskeletal ailments problematic. Many factors are currently assumed to have an impact on such illnesses within the mentioned system. The biggest risk, however, seems to be caused by psychosocial work conditions. As a result of such notion, recommendations regarding psychosocial work environment organization have been prepared in the aspect of musculoskeletal ailment prophylaxis.