Źródła ekspozycji w środowisku pracy i życia
 
ŻRÓDŁA EKSPOZYCJI NA HAŁAS W ŚRODOWISKU PRACY I ŻYCIA
 
 
Źródła hałasu mogą być klasyfikowane na różne sposoby w zależności od rozpatrywanych cech lub właściwości źródeł. Tak więc źródła hałasu mogą być klasyfikowane ze względu na:

I. Fizyczne przyczyny generowania dźwięku
   (Engel Z., Pleban D., Hałas maszyn i urządzeń – źródła , ocena, CIOP, 2001)
:

    • źródła mechaniczne (np. drgania, uderzenia, tarcie),
    • źródła elektryczne (np. magnetyczne, magnetostrykcyjne),
    • źródła technologiczne (np. proces przecinani, proces pękania),
    • źródła aero- i hydrodynamiczne, w tym przepływy (np. turbulencja, wypływ gazu z dyszy) i kawitacja,
    • inne źródła (np. proces spalania, zjawiska termiczne, wybuchy).

II. Pochodzenie źródeł
     (Engel Z., Pleban D., Hałas maszyn i urządzeń – źródła , ocena, CIOP, 2001):

    • środki komunikacji i transportu, m.in. samoloty, pojazdy drogowe, pojazdy specjalne, pojazdy szynowe, wodne, rolnicze, trolejbusy, pojazdy rekreacyjne,
    • źródła przemysłowe wewnętrzne (np. silniki, generatory, obrabiarki, prasy, dmuchawy, sprężarki, transformatory, przekładnie piły, narzędzia pneumatyczne) i zewnętrzne (np. sprężarkownie, kuźnie, kominy, chłodnie kominowe, taśmociągi zewnętrzne, hamownie silników, suwnice),
    • maszyny budowlane, drogowe, komunalne, rolnicze (np. dźwigi, buldożery, koparki, walce, sprężarki, młoty i kafary, betoniarki, wiertnice, ubijaki, ładowarki, maszyny drzewne i leśne),
    • maszyny, urządzenia i instalacje w budynkach (np. transformatory, dźwigi, hydrofornie, instalacje wodno-kanalizacyjne, układy wentylacji i klimatyzacji, sprzęt biurowy i komputerowy, urządzenia sygnalizujące),
    • obiekty komunalne, środowiskowe i wojskowe (np. rozdzielnie gazu, zajezdnie autobusowe, dworce, lotniska, poligony, strzelnice),
      źródła naturalne (np. wiatr, fale).

III. Przynależność źródła hałasu do określonej grupy maszyn lub urządzeń
      (Koradecka D. (red.), Bezpieczeństwo i higiena pracy, CIOP-PIB, 2008):

    • maszyny stanowiące źródło energii (np. silniki spalinowe, sprężarki, transformatory),
    • narzędzia i silniki pneumatyczne (np. szlifierki, młotki, nitownice, zdzieraki, ubijaki),
    • maszyny do obróbki plastycznej (np. prasy, młoty, walcarki),
    • maszyny do rozdrabniania, kruszenia, przesiewania, przecinania, oczyszczania (sita wibracyjne, kraty wstrząsowe, młyny kulowe, piaskarki),
    • obrabiarki skrawające do metali (tokarki, szlifierki, frezarki, wiertarki),
    • obrabiarki skrawające do drewna (piły łańcuchowe, strugarki, frezarki, szlifierki, pilarki tarczowe i taśmowe),
    • maszyny włókiennicze (krosna, przędzarki, skręcarki, przewijarki, zgrzeblarki, dziewiarki osnowowe),
    • urządzenia przepływowe (wentylatory, zawory, reduktory, strumienice, palniki),
    • urządzenia transportu wewnątrzzakładowego (przenośniki, podajniki, suwnice).

Zakresy typowych wartości poziomów dźwięku A hałasu generowanego przez źródła hałasu, zestawione zgodnie z tą klasyfikacją przedstawiono w tabeli 1

 

Tabela. 1. Zakresy typowych wartości poziomów dźwięku A hałasu generowanego przez źródła hałasu użytkowane w przemyśle.


 

Szczególnymi źródłami ze względu na ochronę słuchu są źródła hałasu impulsowego. W tabeli 2 podano przykłady tego rodzaju źródeł wraz z typowymi zakresami szczytowych poziomów dźwięku C generowanego przez nie hałasu. Więcej informacji na temat źródeł hałasu impulsowego można znaleźć w udostępnionych w serwisie BEZPIECZNIEJ materiałach informacyjnych.

 

Tabela 2. Szczytowe poziomy dźwięku C hałasu wytwarzanego przez różne rodzaje źródeł

Źródło

Szczytowy poziom dźwięku C, LCpeak, dB

Zakuwarka

127 – 130

Prasa hydrauliczna

117 – 120

Prasa mimośrodowa

122 – 135

Młot powietrzno-matrycowy

140 – 148

Nożyce gilotynowe

126 – 142

Znakowanie (uderzenia młotka)

126 – 142

Pistolet

150 – 151

Karabin

158 – 162

Broń myśliwska

157 – 161

Broń sportowa

156

Armata 30 mm

161

Armata 57 mm (przeciwlotnicza)

168

Haubica 122 mm

169

Moździerz 98 mm

169

Ręczny granatnik przeciwpancerny

175

 

Źródłem hałasu rozumianego jako dźwięki oddziałujące szkodliwie na narząd słuchu są nie tylko maszyny i urządzenia przemysłowe. Narażenie pracowników na szkodliwe dźwięki, których wytwarzanie jest jednocześnie istotą realizowanej pracy występuje w zawodzie muzyka i nauczyciela muzyki. Poziom dźwięku docierającego do nauczyciela muzyki zależy w głównej mierze od rodzaju instrumentu, na którym gra uczeń, repertuaru ćwiczonego na zajęciach, a także od rodzaju pomieszczenia, w którym odbywają się zajęcia (wielkość, zastosowana adaptacja akustyczna).

 

W tabeli 3. przedstawiono wartości równoważnego poziomu dźwięku A (LAeq,T), maksymalnego poziomu dźwięku A (LAmax) i szczytowego poziomu dźwięku C (LCpeak), na które mogą być narażeni nauczyciele muzyki prowadzący zajęcia z gry na różnych instrumentach. Więcej informacji na temat zagrożenia hałasem nauczycieli muzyki można znaleźć w udostępnionych w serwisie BEZPIECZNIEJ materiałach informacyjnych.

 

Tabela 3. Równoważny poziom dźwięku A, maksymalny poziom dźwięku A i szczytowy poziom  dźwięku C, występujące podczas zajęć z gry na instrumentach oraz nauki śpiewu

Rodzaj zajęć

LAeq,T, dB

LAmax, dB

LCpeak, dB

Gra na trąbce

83,1–91,6

113,1

121,8

Gra na waltorni

84,3–88,0

106,1

121,0

Gra na puzonie

83,1–90,3

105,3

119,0

Gra na flecie

82,1–84,1

100,9

110,2

Gra na klarnecie

81,7–84,5

100,8

111,3

Gra na oboju

81,2–83,9

100,2

108,7

Gra na fagocie

86,3

113,0

122,7

Gra na saksofonie

83,7–88,5

103,2

119,6

Gra na skrzypcach

76,3–81,4

93,6

114,3

Gra na wiolonczeli

77,6

95,3

115,9

Gra na kontrabasie

73,5–74,6

93,9

109,1

Gra na fortepianie

81,6

96,0

114,5

Gra na organach

74,4–75,3

87,7

105,7

Gra na instrumentach perkusyjnych

83,6–89,6

110,4

142,0

Śpiew

83,7–88,6

105,5

119,5

 


Źródła ekspozycji na hałas przy obsłudze sieci elektroenergetycznych wysokiego napięcia