Elektrotechnika samochodowa


Głównym zadaniem elektrotechnika samochodowego jest doraźne lub w ramach obsługi okresowej usuwanie uniemożliwiających jazdę uszkodzeń lub nieprawidłowości w wyposażeniu elektrycznym samochodu.

Podstawą do zdjęcia z samochodu poszczególnych części wyposażenia elektrycznego i przekazanie ich do warsztatu są wyniki oględzin zewnętrznych oraz sprawdzenie obwodów i wykrycie objawów świadczących o ich niesprawności.

Nastepnie niesprawne zespoły wyposażenia elektrycznego (np. prądnica, rozrusznik, cewka zapłonowa itp.) są zdejmowane i przekazywane do naprawy w warsztacie specjalistycznym. We współczesnych samochodach podzespoły i zespoły wyposażenia elektrycznego są często nierozbieralne i wówczas wadliwe wymienia się na nowe. W starszych konstrukcjach, po całkowitym demontażu zespołu wszystkie części powinny być dokładnie oczyszczone. Części metalowe należy umyć w benzynie lub nafcie i osuszyć. Wkładki smarne (filcowe) i podkładki uszczelniające oraz części izolacyjne należy przemywać w czystej benzynie. Po umyciu i oczyszczeniu części należy je obejrzeć i ocenić ich stan zgodnie z warunkami technicznymi. W wyniku weryfikacji należy oddzielić części dobre oraz zużyte.

Typowe zagrożenia związane z pracami elektrotechnicznymi

  • zagrożenia potłuczeniem, zgnieceniem przez poruszające się na terenie warsztatu pojazdy
  • upadki na powierzchni na skutek poślizgnięcia się na rozlanych olejach i potknięcia się o przedmioty
  • potłuczenia, złamania i inne urazy na skutek upadku na niższy poziom, np. do kanału
  • zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym
  • zatrucie szkodliwymi spalinami
  • oparzenia żrącymi substancjami, np. pochodzącymi z akumulatorów, układów hamulcowych i silnikowych
  • poparzenie gorącymi częściami np. silnika
  • urazy rąk i ciała na skutek kontaktu z obracającymi się elementami pojazdów lub ostrymi przedmiotami
  • uderzenie lub zmiażdżenie spadającymi przedmiotami, np. podczas przebywania pod pojazdem, a także wskutek opadnięcia podnośnika z pojazdem
  • zagrożenie pożarem i wybuchem, ze względu na występowanie oparów paliw


Pomieszczenie pracy i wyposażenie elektrotechnika

W czasie eksploatacji, na skutek działania czynników mechanicznych, wilgoci, podwyższonej temperatury, nieprawidłowej obsługi lub samowolnych, niefachowych napraw izolacja elektryczna ulega często uszkodzeniu i metalowe obudowy i osłony urządzeń elektrycznych mogą znaleźć się pod napięciem. Najczęściej uszkodzenie izolacji jednego przewodu i pojawienie się napięcia na obudowie urządzenia elektrycznego nie wpływa na pracę tego urządzenia i dlatego nie jest możliwe wcześniejsze stwierdzenie zagrożenia. Dotknięcie takiej obudowy może spowodować porażenie prądem elektrycznym. Dlatego elektrotechnik powinien pracować w butach na gumowych podeszwach lub stać na dywaniku z linoleum albo gumy. Kontakt z urządzeniem pod napięciem podczas pracy na podłodze z materiału przewodzącego prąd elektryczny, np. betonu oraz stykanie się z dużymi metalowymi przedmiotami może spowodować porażenie a w następstwie śmierć lub trwałe kalectwo.

Z tego względu, jeśli to możliwe naprawy instalacji i samochodowego wyposażenia elektrycznego powinny odbywać się w pomieszczeniach suchych, z podłogami wykonanymi z materiałów izolacyjnych, np. tworzyw sztucznych lub gumy, w których nie ma metalowych konstrukcji połączonych z ziemią, np. metalowych rur wodociągowych, zbiorników, dźwigarów.

W zależności od stopnia zagrożenia porażeniem prądem elektrycznym można stosować dodatkowe środki ochrony: uziemienie ochronne, zerowanie i izolację miejsca pracy.

W swej pracy elektrotechnik samochodowy używa przede wszystkim izolowanych narzędzi ręcznych np.: kluczy oczkowych i nasadowych, wkrętaków, szczypiec, kombinerek, a także mierników i testerów elektrycznych. Stosowane też mogą być urządzenia prostownicze, agregaty prądotwórcze i narzędzia ręczne zmechanizowane.
Wyposażeniem elektrotechnika powinny być również ochronne rękawice elektroizolacyjne.

Obwody i urządzenia elektryczne w samochodzie chronione są bezpiecznikami topikowymi, które nie dopuszczają do nagrzania przewodów i pożaru. Dodatkowym zadaniem bezpieczników jest ochrona ludzi przed porażeniem. W celu zapewnienia bezpieczeństwa pożarowego i obsługi uszkodzony bezpiecznik należy wymienić na nowy, o tych samych wartościach prądu i napięcia.

Zalecenia bezpieczeństwa podczas prac elektrotechnicznych

  • Do oświetlenia miejscowego np. kanałów powinny być stosowane lampy na obniżone, bezpieczne napięcie 24 lub 12 V, zasilane np. z transformatorów.
  • Przenośne transformatory bezpieczeństwa obniżające napięcie z 220 V do 24 lub 12 V  należy umieszczać w pomieszczeniach bezpiecznych. Metalowe obudowy transformatorów powinny być uziemione lub zerowane.  
  • Do połączeń wolno stosować wyłącznie przewody oponowe w powłoce gumowej.  
  • Przed włączeniem transformatora bezpieczeństwa do sieci należy sprawdzić, czy przewody zasilające nie mają uszkodzonej izolacji, a transformator, lampa i wtyczka nie wykazują uszkodzeń mechanicznych.
  • Do naprawy urządzeń elektrycznych upoważniony jest wyłącznie personel mający właściwe w tym zakresie, kwalifikacje i uprawnienia. Samowolne dokonywanie naprawy urządzenia może spowodować: porażenie prądem podczas dokonywania naprawy, uszkodzenie lub zniszczenie urządzenia, porażenie osób obsługujących urządzenie po naprawie.
  • Naprawy urządzeń zasilanych prądem elektrycznym powinny być wykonywane po wyłączeniu ich spod napięcia.
  • Przed włączeniem napięcia należy sprawdzić, czy uruchomienie urządzenia nie zagraża osobom postronnym