Dane, raporty

	Strona główna BHP MSP
	Prawo
	Dobre praktyki
	Dane, raporty
	Użyteczne strony
	Oferta CIOP-PIB
	Popularyzacja BHP
	FAQ

		DANE, RAPORTY

Potrzeby informacyjne małych i średnich przedsiębiorstw z zakresu bezpieczeństwa pracy i ergonomii

Badania przeprowadzono w okresie 21 - 31 października 2002 roku z reprezentantami 110 przedsiębiorstw w pięciu regionach: południowym (Katowice), zachodnim (Poznań), wschodnim (Lublin), północnym (Trójmiasto) i środkowym (Warszawa).

Badanie wykonała Agencja Badawczo-Informacyjna PASAD na zlecenie Centralnego Instytutu Ochrony Pracy.

Respondenci

Badaniami objęto reprezentantów 110 firm.

Charakterystyka próby przedstawia się następująco:

wielkość firmy:
41% badanych firm to małe przedsiębiorstwa od 1 do 5 pracowników, 59% to firmy średnie, zatrudniające od 6 do 50 osób.

miasto:
ankiety przeprowadzano w Warszawie (region środkowy), gdzie przebadano 28% firm oraz w dużych miastach zlokalizowanych w regionach: południowym (Katowice), zachodnim (Poznań), wschodnim (Lublin) i północnym (Trójmiasto) - po 18% firm, które razem stanowią 72% firm.

branża:
w branży cukierniczej, piekarniczej, budowlanej i spożywczej działa pomiędzy 10% a 15% firm, pozostałe branże (metalowa, opakowania, ferma, drzewna, produkcyjna, obuwnicza, klimatyzacja, stolarska, biurowa, AGD, gumowa, krawiectwo, jubilerska, oświetleniowa, poligraficzna, optyczna, ogrodnicza, elektroniczna, chemiczna, leśna, reklamowa) są reprezentowane przez 1% do 7% firm w próbie.

główny rodzaj prowadzonej działalności:
98% firm zajmuje się przede wszystkim produkcją, a 2% prowadzi - jako główny rodzaj działalności - usługi.

status prawny:
84% badanych firm jest zarejestrowanych jako działalność gospodarcza osób fizycznych, 15% to spółki prawa handlowego i 1% - firmy państwowe.

posiadanie komputerów w firmie:
82% zakładów posiada komputery, 18% nie posiada komputerów w firmie.

podłączenie komputera do internetu:
Ponad połowa firm (55%) korzysta z internetu.

stanowisko osoby udzielającej informacji:
w 83% firm z ankieterem rozmawiał właściciel lub współwłaściciel, w pozostałych przypadkach (17%): kierownik, syn właściciela, asystentka, kadrowa, prezes, zastępca kierownika, pełnomocnik właściciela, kosztorysant.

Wyniki

1. Przydatność w funkcjonowaniu firmy wybranych zakresów informacji dotyczących bezpieczeństwa pracy i ergonomii

* pytanie 1

Zadaniem badanych w tym pytaniu było oszacowanie "W jakim stopniu informacje, których zakresy wymieniono poniżej, są - Pana/Pani zdaniem - przydatne firmie, którą Pan/Pani reprezentuje?"
Odnośnie każdego branego pod uwagę zakresu informacji badani mogli udzielić odpowiedzi na skali 5-cio punktowej: 4-bardzo przydatne, 3-średnio przydatne, 2-przydatne w niewielkim stopniu, 1-wcale nieprzydatne, 0-trudno powiedzieć.

Wyniki policzono dla całej próby oraz porównano wyniki:

małych firm (do 5 pracowników) versus średnich firm (od 6 do 50 pracowników),

firm zlokalizowanych w regionie środkowym (Warszawa) versus firm zlokalizowanych w pozostałych regionach

Wyniki przedstawiono na wykresie nr 1.

Cztery z 10-ciu zakresów informacji, o które pytaliśmy zostały przez reprezentantów firm uznane za przydatne (powyżej 50% odpowiedzi "bardzo przydatne" lub "średnio przydatne").

Przepisy prawne w Polsce (prawo pracy, przepisy bhp) - 85% odpowiedzi 'bardzo' i 'średnio przydatne', w tym 55% odpowiedzi 'bardzo przydatne',

Informacje na temat czynników zagrożeń w środowisku pracy (np. czynniki mechaniczne - ruchome części maszyn, przemieszczające się maszyny, spadające elementy itd.) - 62% odpowiedzi 'bardzo' i 'średnio przydatne', w tym 34% odpowiedzi 'bardzo przydatne',

Informacje o szkoleniach w zakresie bhp, dane na temat instytucji szkolących - 57% odpowiedzi 'bardzo' i 'średnio przydatne', w tym 35% odpowiedzi 'bardzo przydatne',

Informacje o producentach środków ochrony indywidualnej i zbiorowej - 51% odpowiedzi 'bardzo' i 'średnio przydatne', w tym 28% odpowiedzi 'bardzo przydatne',

Kolejne cztery zakresy informacji zostały uznane za umiarkowanie przydatne (pomiędzy 40% a 50% odpowiedzi "bardzo przydatne" lub "średnio przydatne").

Informacje o aktualnościach (konferencje, wystawy, targi itp.) - 47% odpowiedzi 'bardzo' i 'średnio przydatne', w tym 25% odpowiedzi 'bardzo przydatne',

Informacje o inicjatywach na rzecz bhp (np. przykłady rozwiązań praktycznych z innych zakładów) - 46% odpowiedzi 'bardzo' i 'średnio przydatne', w tym 27% odpowiedzi 'bardzo przydatne',

Informacje o wydawnictwach z zakresu bezpieczeństwa pracy i ergonomii - 45% odpowiedzi 'bardzo' i 'średnio przydatne', w tym 22% odpowiedzi 'bardzo przydatne',

Informacje na temat zagrożeń w różnych branżach (np. w budownictwie) wraz z propozycjami metod ich redukcji lub eliminacji - 43% odpowiedzi 'bardzo' i 'średnio przydatne', w tym 22% odpowiedzi 'bardzo przydatne'.

Jeden zakres informacji został uznany za nieprzydatny.

Statystyki (wypadki, choroby zawodowe) - 29% odpowiedzi 'bardzo' i 'średnio przydatne', w tym 14% odpowiedzi 'bardzo przydatne' i 46% odpowiedzi 'wcale nieprzydatne'.

Przydatność jednego zakresu informacji budzi wątpliwości.

Prawo Unii Europejskiej - 35% odpowiedzi 'bardzo' i 'średnio przydatne', w tym 7% odpowiedzi 'bardzo przydatne', ale aż 21% odpowiedzi 'trudno powiedzieć'.

Na pytanie Jakie inne rodzaje informacji (poza wymienionymi wyżej) z zakresu bezpieczeństwa pracy i ergonomii są przydatne w Pana/Pani firmie 75% przedstawicieli firm odpowiada - 'żadne inne', a kolejne 18% nie ma zdania. Odpowiedzi te pokazują, że lista zakresów informacji na temat bezpieczeństwa pracy i ergonomii, o które wcześniej byli pytani respondenci jest pełna i wyczerpująca.

Wnioski:

Wyniki pokazują, że zdaniem reprezentantów firm przydatne są informacje dające się zastosować w praktyce, w branży, w której działa firma: przepisy, informacje o zagrożeniach, informacje o środkach ochrony, szkolenia. Średnio przydatne są informacje wspomagające praktyczne zastosowania lub poszerzające perspektywę patrzenia na problem bezpieczeństwa pracy i ergonomii.
Warto zauważyć, że informacje o konferencjach, wystawach i targach są relatywnie często uznawane za 'wcale nieprzydatne' (36%). Może to być wynikiem obserwowanego braku związku pomiędzy tego typu "imprezami", w których udział jest często odpłatny, a późniejszą praktyką i funkcjonowaniem rozwiązań tam prezentowanych.

Znamienny jest rozkład odpowiedzi dotyczący zainteresowania prawem UE w zakresie ergonomii i bhp. Relatywnie mało firm orientuje się "na przyszłość" i już w tej chwili zbiera informacje na temat regulacji prawnych, które zaczną obowiązywać po wejściu Polski do UE. Prawdopodobnie reprezentanci firm czekają, aż prawo polskie zostanie dostosowane do prawa UE i zacznie obowiązywać.

Stopień przydatności informacji jest ściśle związany z miejscem siedziby firmy. Warszawskie firmy znacznie częściej uważają wszystkie z wymienionych zakresów informacji za mniej przydatne niż firmy z Katowic, Poznania, Lublina i Trójmiasta -

wykres nr 3, różnica w ocenie przydatności 7 zakresów informacji (na 10) jest istotna statystycznie na poziomie p.i. 0.05.

Stopień przydatności informacji wiąże się też z wielkością firmy. W stopniu przydatności poszczególnych informacji nie ma wielkich różnic, ale różnica jest systematyczna: we wszystkich ocenianych zakresach informacji firmy zatrudniające więcej niż 5-ciu pracowników ujawniają nieco większy stopień przydatności informacji -

wykres nr 2, przy czym w przypadku 3 zakresów informacji różnica jest istotna statystycznie na poziomie p.i. 0.05.

2. Źródła informacji z zakresu bezpieczeństwa pracy i ergonomii, z których korzystają lub chcieliby korzystać decydenci w firmie

* pytanie 2

Zadaniem badanych w tym pytaniu było określenie "Z jakich źródeł decydenci w Pana/i firmie korzystają w uzyskiwaniu informacji z zakresu bezpieczeństwa pracy i ergonomii?". Ponadto, jeśli decydenci w firmie nie korzystają z któregoś źródła, badani odpowiadali, czy chcieliby korzystać z tego źródła.

Wyniki policzono dla całej próby oraz porównano wyniki:
a/ małych firm (do 5 pracowników) versus średnich firm (od 6 do 50 pracowników),
b/ firm zlokalizowanych w regionie środkowym (Warszawa) versus firm zlokalizowanych w pozostałych regionach

Wyniki przedstawiono na wykresie nr 4.

Siedem źródeł informacji (z przedstawionej respondentom listy 13-tu źródeł) jest wykorzystywanych przynajmniej w 40% firm i jednocześnie odpowiedzi 'ani nie korzystają ani nie chcieliby korzystać' stanowią mniej niż 42%. Są to wyłącznie przekazy pisane.

Broszury - 61% odpowiedzi 'korzystają' (29% odpowiedzi 'ani nie korzystają, ani by nie chcieli korzystać'),

Informacje z instytucji zajmujących się problematyką bezpieczeństwa pracy - 59% odpowiedzi 'korzystają' (25% odpowiedzi 'ani nie korzystają, ani by nie chcieli korzystać'),

Prasa specjalistyczna - 57% odpowiedzi 'korzystają' (34% odpowiedzi 'ani nie korzystają, ani by nie chcieli korzystać'),

Gazety codzienne - 53% odpowiedzi 'korzystają' (38% odpowiedzi 'ani nie korzystają, ani by nie chcieli korzystać'),

Ulotki - 52% odpowiedzi 'korzystają' (41% odpowiedzi 'ani nie korzystają, ani by nie chcieli korzystać'),

Książki - 48% odpowiedzi 'korzystają' (37% odpowiedzi 'ani nie korzystają, ani by nie chcieli korzystać'),

Ogłoszenia, katalogi, cenniki i materiały promocyjno-reklamowe - 48% odpowiedzi 'korzystają' (37% odpowiedzi 'ani nie korzystają, ani by nie chcieli korzystać').

W ocenie wykorzystywania ogólnodostępnych mediów elektronicznych (radio i TV) dominują odpowiedzi 'ani nie korzystają ani by nie chcieli korzystać' (choć ponad 1/3 firm korzysta z tego źródła informacji):

Radio - 53% odpowiedzi ' ani nie korzystają ani by nie chcieli korzystać' (35% odpowiedzi 'korzystają'),

TV - 48% odpowiedzi ' ani nie korzystają ani by nie chcieli korzystać' (36% odpowiedzi 'korzystają').

Deprecjonowanym przez badanych źródłem informacji są:

Informacje z innych zakładów pracy - aż 48% firm ani nie korzysta ani nie chce korzystać z tego źródła (31% odpowiedzi 'korzystają', 21% odpowiedzi 'nie korzystają, ale chcieliby korzystać').

Jako potencjalne źródła informacji (ponad 25% odpowiedzi 'nie korzystają, ale by chcieli korzystać') najczęściej wymieniane są:

Katalogi i bazy danych na CD-ROM - 35% odpowiedzi 'nie korzystają, ale chcieliby korzystać' (26% odpowiedzi 'korzystają'),

Internet - 27% odpowiedzi 'nie korzystają, ale chcieliby korzystać' (35% odpowiedzi 'korzystają'),

Filmy - 27% odpowiedzi 'nie korzystają, ale chcieliby korzystać' (tylko 8% odpowiedzi 'korzystają'),

Przedstawiciele firm nie wymieniają spontanicznie innych źródeł informacji nie uwzględnionych na liście.

Wnioski:

Wyniki pokazują, że największym powodzeniem wśród reprezentantów badanych firm (co najmniej 48% firm korzystających) cieszą się trwałe informacje pisane z zakresu bezpieczeństwa pracy i ergonomii (broszury, informacje z instytucji zajmujących się problematyką bezpieczeństwa pracy, prasa specjalistyczna, gazety codzienne, ulotki, książki, ogłoszenia, katalogi, cenniki i materiały, promocyjno-reklamowe).

Chęć skorzystania z w/w źródeł deklaruje kolejnych 10%-16% tych firm, które aktualnie nie wykorzystują tych źródeł.
Największy potencjał jest w materiałach odczytywanych przez komputer: katalogi i bazy danych na CD-ROM (35% firm chce korzystać z tego źródła) oraz internet (27% firm jest zainteresowanych rozpoczęciem korzystania z tego źródła).

Wysokiemu zapotrzebowaniu na filmy o tematyce dotyczącej bezpieczeństwa pracy i ergonomii (27% firm chciałoby zacząć korzystać z tego źródła) towarzyszy niechęć 65% firm do jego wykorzystywania. Korzystanie z tego źródła wymaga więc przekonania decydentów do tego środka przekazu.

Ogólnodostępne media elektroniczne (radio i TV) są wykorzystywane w małym stopniu, ale ponad 10% firm deklaruje, że chciałoby korzystać z tego źródła. Przyczyną tego stanu rzeczy może być sposób podawania informacji przez te media i brak w ofercie programowej audycji nakierowanych na badaną grupę odbiorców.

Zaskakująco często badani deprecjonują wartość informacji z zakresu bezpieczeństwa pracy i ergonomii uzyskiwanych z innych zakładów pracy (prawie połowa firm ani nie korzysta ani nie ma zamiaru skorzystać z tego źródła). Może to świadczyć o braku kontaktów z innymi zakładami z branż, w jakich działają badane firmy lub o braku przekonania o wartości dla badanych firm procedur z zakresu bezpieczeństwa pracy i ergonomii wypracowanych w innych firmach.

Wykorzystanie poszczególnych źródeł informacji jest ściśle związane z miejscem siedziby firmy. Firmy warszawskie cenią tylko informacje z instytucji zajmujących się problematyką bezpieczeństwa pracy (i w większym stopniu niż firmy z innych regionów, choć różnica nie osiąga poziomu istotności statystycznej). Przedstawiciele firm z innych miejscowości częściej korzystają (w przypadku 9 źródeł różnica jest istotna statystycznie na poziomie p.i. 0.05) i częściej chcieliby korzystać (w przypadku 7 źródeł różnica jest istotna statystycznie na poziomie p.i. 0.05) ze wszystkich pozostałych źródeł informacji -

wykres nr 7 i wykres nr 8.

Wykorzystanie poszczególnych źródeł informacji wiąże się z wielkością firmy: Firmy średnie (zatrudniające od 6 do 50 pracowników) częściej niż małe firmy korzystają z prawie wszystkich wymienionych źródeł informacji (w przypadku jednego źródła różnica jest istotna statystycznie na poziomie p.i. 0.05). Wyjątkiem jest radio i gazety codzienne, z których nieznacznie częściej korzysta się w małych firmach (choć różnica nie osiąga poziomu istotności statystycznej) -

wykres nr 5.

Małe firmy wykazują natomiast większe zainteresowanie nowymi źródłami informacji (częściej chcą korzystać ze źródeł, z których nie korzystają aktualnie, w przypadku 2 źródeł różnica jest istotna statystycznie na poziomie p.i. 0.05). Wyjątkiem są informacje z instytucji zajmujących się problematyką bezpieczeństwa pracy, broszury, prasa specjalistyczna oraz ulotki - podobnie często chciałyby z tych źródeł korzystać zarówno małe jak i średnie firmy -

wykres nr 6.

Przeprowadzono dodatkową analizę polegającą na policzeniu ilości źródeł, z których korzystają badane firmy oraz ilości źródeł, z których firmy nie korzystają aktualnie, a chciałyby korzystać.
Tylko 4% firm nie korzysta aktualnie z żadnego źródła informacji. 32% firm korzysta z jednego do czterech źródeł. 42% firm korzysta z pięciu do ośmiu źródeł. 23% firm korzysta z więcej niż ośmiu źródeł. Średnio badane firmy korzystają z 6 źródeł informacji z zakresu bezpieczeństwa pracy i ergonomii.

40% firm nie chciałoby korzystać z żadnego innego źródła informacji dotyczących bezpieczeństwa pracy i ergonomii, niż te źródła, z których korzystają aktualnie. 60% chciałoby korzystać z jakiegoś jeszcze źródła informacji (17% z jednego nowego źródła, 15% z dwóch nowych źródeł, 28% z co najmniej trzech nowych źródeł). Średnio badane firmy chciałyby korzystać z dwóch nowych źródeł informacji na temat bezpieczeństwa pracy i ergonomii.


		Copyright © Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Wszelkie prawa do udostępnianych materiałów informacyjnych są zastrzeżone. Kopiowanie w celu rozpowszechniania fragmentów lub całości materiałów jest zabronione. Udostępnione materiały można kopiować zarówno we fragmentach, jak i w całości wyłącznie na użytek własny.
		ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa, tel. (+48 22) 623 36 98, fax (+48 22) 623 36 93