Logo CIOP CIOPMapa serwisu English version
CIOPWsteczPoziom wyżejCIOP
.. | Dyrektywa Seveso II | Dyrektywa Seveso III | Porównanie Dyrektywy Seveso II i Dyrektywy Seveso III | Omówienie postanowień przepisów Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) oraz konwencji nr 174 Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) | Akty prawne

Dyrektywa Seveso II


Jednym z istotnych zagrożeń, szczególnie w państwach uprzemysłowionych, są zagrożenia poważnymi awariami, które często mogą mieć katastroficzne skutki. Są to awarie w instalacjach technologicznych, magazynowych lub w urządzeniach transportowych, w wyniku których następuje uwolnienie do otoczenia, wybuch lub pożar znajdujących się w tych obiektach dużych ilości niebezpiecznych substancji chemicznych.

Skutki awarii przemysłowych i transportowych w odniesieniu do ludzi i środowiska, a także wielkość strat materialnych spowodowały, że liczne organizacje międzynarodowe oraz wiele państw, kierując się wymogami przyjętych programów ekologicznych oraz realizując zadania wynikające z polityki w zakresie ochrony środowiska, ochrony życia i zdrowia ludzi oraz bezpieczeństwa pracy, podjęły działania mające na celu zapobieganie tym zjawiskom i ograniczanie ich skutków.

Szczególną inspiracją do powstania międzynarodowych regulacji dotyczących przeciwdziałania awariom oraz do zmian i ulepszenia już istniejących przepisów i systemów zarządzania w tej dziedzinie były katastrofy we Flixborough, w Seveso, San Juanico koło Meksyku, Bhopalu, Schweizerhalle k. Bazylei, Baia Mare, Enschede, oraz w Tuluzie.

Wymagania bezpieczeństwa, dotyczące zapobiegania poważnym chemicznym awariom przemysłowym i ograniczania ich skutków zostały w UE wprowadzone dyrektywą Rady 82/501/EWG z dnia 24 czerwca 1982 roku w sprawie zagrożenia poważnymi awariami przez niektóre rodzaje działalności przemysłowej, znaną także jako Dyrektywa Seveso [1].

Wnioski wynikające z analiz i ocen przebiegu i skutków licznych poważnych awarii na świecie, rozwój wiedzy oraz zgromadzone doświadczenia stanowiły o potrzebie daleko idących zmian dyrektywy 82/501/EWG (Seveso). W efekcie, dyrektywa ta została zastąpiona Dyrektywą Rady 96/82/WE z dnia 9 grudnia 1996 roku w sprawie zarządzania zagrożeniami poważnymi awariami z udziałem substancji niebezpiecznych, zwaną Dyrektywą Seveso II [2].

Dyrektywa Seveso II, opublikowana w styczniu 1997 roku, weszła w życie w dniu 3 lutego tegoż roku i zgodnie z dyspozycją artykułu 23 wymagania tej dyrektywy zostały wprowadzone do prawodawstwa państw członkowskich UE w okresie dwóch lat, to jest w terminie do dnia 3 lutego 1999 roku.

Wykonane w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy – Państwowym Instytucie Badawczym tłumaczenie pełnego tekstu dyrektywy Rady 96/82/WE zostało wydane w 1998 r., jako odrębna pozycja wydawnicza [3], która spotkała się z dużym zainteresowaniem i dobrym odbiorem specjalistów w Polsce. Pełny nakład został wyczerpany już w 2001 roku.

Decyzja Komisji 98/433/WE [4]. Artykuł 9 Dyrektywy Seveso II zawiera postanowienie 6(a), w myśl którego, jeśli zostało wykazane, że poszczególne substancje obecne w zakładzie lub w jakiejkolwiek jego części znajdują się w takim stanie, że nie są zdolne stworzyć zagrożenia poważną awarią i ocena ta została zaaprobowana przez kompetentne władze, wtedy państwa członkowskie mogą ograniczyć zakres wymaganych w raportach o bezpieczeństwie informacji do tych, które wiążą się z zapobieganiem pozostałym zagrożeniom.

Komisja WE, zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 16 Dyrektywy Seveso (82/501/EWG [1]), przyjęła omawianą decyzję, w której ustaliła jednolite kryteria dotyczące częściowego zwolnienia od wymagań odnoszących się do raportu o bezpieczeństwie (tzn. ograniczenia zakresu zawartych w nim informacji).

Polski system przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym nie zawiera postanowień sformułowanych w paragrafie 6, litera (a) art. 9 Dyrektywy Seveso II. Innymi słowy, polskie przepisy nie przewidują złagodzenia wymagań dotyczących raportu o bezpieczeństwie w przypadkach, które zostały określone w kryteriach ustalonych w decyzji Komisji [4].

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/105/WE. Szczególnie istotnym nowym aktem prawnym jest dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/105/WE z dnia 16 grudnia 2003 r. [5] zmieniająca Dyrektywę Rady 96/82/WE (Seveso II). Postanowienia zawarte w tej dyrektywie, które nie znajdują swojego odzwierciedlenia w obowiązujących obecnie przepisach polskich, będą niewątpliwie wprowadzone do polskiego prawa w drodze nowelizacji ustawy Prawo ochrony środowiska [6] lub odpowiednich rozporządzeń, przede wszystkim rozporządzenia MG [7] w sprawie kryteriów kwalifikacyjnych.

Na podstawie wyników analiz przyczyn i przebiegu kilku poważnych awarii w państwach europejskich o katastroficznych skutkach, a także w wyniku prac kilku zespołów specjalistów, Komisja WE doszła do wniosku o potrzebie dokonania pewnych zmian Dyrektywy Seveso II, a w szczególnościistotnych zmian kryteriów kwalifikacyjnych tej dyrektywy [8].

Kolejne propozycje zmian Dyrektywy Seveso II były publikowane przez Komisję WE w latach 2001 – 2003 [9-11]. Propozycje Komisji WE zmian Dyrektywy Seveso II zostały poddane obowiązującym w UE procedurom konsultacji i uzgodnień, w wyniku których zostały wprowadzone kolejne, istotne zmiany [9-11].

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/105/WE zmieniająca Dyrektywę Seveso II została opublikowana w dniu 31 grudnia 2003 r. i z tym właśnie dniem weszła w życie [5]. Państwa Członkowskie zostały zobowiązane do implementacji jej postanowień do prawodawstwa krajowego przed dniem 1 lipca 2005 r.

Wprowadzone zmiany można umownie podzielić na 5 grup problemowych:
  1. zmiany zakresu obowiązywania Dyrektywy Seveso II,
  2. zmiany niektórych elementów systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym, tzn. dodatkowe zadania oraz procedury,
  3. zmiany (bardzo istotne) kryteriów kwalifikacyjnych,
  4. określenie terminów realizacji zadań i procedur w odniesieniu do zakładów, które zostaną objęte przepisami Dyrektywy Seveso II w wyniku wprowadzonych zmian, oraz
  5. zadania adresowane do władz państw członkowskich oraz do Komisji WE.

Zakres obowiązywania Dyrektywy Seveso II ulega pewnemu rozszerzeniu o niektóre dotychczas wyłączone spod jej przepisów rodzaje obiektów. Zmienione przepisy Dyrektywy Seveso II dotyczą obecnie także tych części zakładów górniczych, które stanowią obiekty „chemicznego i termicznego przerobu (wzbogacania) minerałów kopalnych”, o ile spełnią one kryteria kwalifikacyjne.

Podobnie, w odniesieniu do składowisk odpadów zawierających substancje niebezpieczne (również dotychczas wyłączonych), wprowadzono zapis, zgodnie z którym składowiska odpadów i szlamów poflotacyjnych związane z chemicznym i termicznym przerobem (wzbogacaniem) minerałów będą podlegać przepisom Dyrektywy Seveso II, o ile zostaną spełnione kryteria kwalifikacyjne.

Równocześnie dyrektywa 2003/105/WE uzupełniła wykaz wyłączeń, dodając do art. 4 pozycję „przylądowe [na morzu – przyp. autorów] poszukiwania oraz wydobycie minerałów, włączając w to węglowodory” [5].

Bardzo istotne zmiany dotyczą kryteriów kwalifikacyjnych. Zwiększono o 7 liczbę substancji rakotwórczych i podwyższono wartości progowe Qi do 0,5 i 2 t dla ZZR i ZDR odpowiednio (zamiast 0,001 t). W odniesieniu do liczącej obecnie 17 substancji (i ich pochodnych), grupy związków rakotwórczych wprowadzono dolną granicę stężeń tych związków w preparatach. Wynosi ona 5%. Tak więc związki rakotwórcze należy uwzględniać jako kryteria kwalifikacyjne obiektów niebezpiecznych, jeśli stężenie substancji podstawowej w preparacie jest wyższe niż 5%.

W komentarzu stwierdzono [8], że ustalenie wartości progowych na poziomie Qi = 0,5 / 2,0 t pozwoli wyłączyć m.in. laboratoria i szpitale spod zakresu obowiązywania przepisów Dyrektywy Seveso II, co jest zgodne z ogólną intencją tej dyrektywy w odniesieniu do związków rakotwórczych.

Kolejna istotna modyfikacja zmian kryteriów kwalifikacyjnych – część 1, substancje nazwane, dotyczy pozycji „produkty destylacji ropy naftowej”. Ta grupa substancji obejmuje obecnie benzyny, nafty oraz oleje napędowe i opałowe, którym przypisano wartości progowe Qi dwukrotnie mniejsze, niż obowiązujące dotychczas.

Dodajmy tutaj, że ta grupa substancji rozpatrywana jest w UE przede wszystkim jako grupa substancji niebezpiecznych dla środowiska, mino ich oczywistych właściwości palnych i zagrożeń pożarowych.

Zaostrzono także kryteria kwalifikacyjne w odniesieniu do substancji niebezpiecznych dla środowiska – część 2 kryteriów, kategorie nr 9(a) oraz 9(b), ustalając znacznie ostrzejsze, bo dwu lub dwu i półkrotnie mniejsze niż dotychczas, wartości progowe.

Zasadnicze zmiany nastąpiły w odniesieniu do kryteriów kwalifikacyjnych obejmujących substancje wybuchowe i pirotechniczne, tzn. w odniesieniu do kategorii nr 4 i nr 5 części 2 załącznika I do Dyrektywy Seveso II. Zastosowano nowe, inne niż dotychczas, podejście do oceny stopnia zagrożenia przez te substancje, w szczególności substancje pirotechniczne. Komisja WE dokonała zmiany zasad klasyfikacji substancji wybuchowych i pirotechnicznych (oraz wyrobów zawierających te substancje), wprowadzając przy tym obowiązek posługiwania się klasyfikacją ADR [12].

Katastrofa w S.E. Fireworks w Enschede (Holandia) stanowiła bezpośrednią przyczynę wprowadzonych w odniesieniu do tych substancji zmian. Należy przy tym zauważyć, że w ostatnich dwudziestu kilku latach, zarówno w UE jak i na świecie, miały miejsce liczne katastrofy związane z materiałami wybuchowymi, w szczególności z pirotechniką, które spowodowały poważne skutki dla życia i zdrowia ludzi oraz poważne zniszczenia.

Zakwalifikowanie zdecydowanej większości materiałów wybuchowych i pirotechnicznych, w tym wszystkich substancji o zwrotach określających zagrożenie R2 i R3 a także podklas HD (ADR [12]) 1.1, 1.2, 1.3, 1.5 i 1.6 do kategorii nr 5 o wartościach progowych Qi wynoszących 10 / 50 t oznacza istotne zaostrzenie kryteriów w odniesieniu do dużej części tych substancji. Przypominamy, że dotychczas, zgodnie z Dyrektywą Seveso II, wartości progowe dla substancji wybuchowych R2 wynosiły 50 / 200 t dla ZZR/ZDR odpowiednio. Należy także podkreślić, że obecnie kryteria kwalifikacyjne obejmują także wszelkie wyroby i przedmioty zawierające substancje wybuchowe i pirotechniczne!

W 2001 r. miała miejsce katastrofa w zakładach A.Z.F. w Tuluzie (Francja), która spowodowała we władzach UE, szczególnie w Parlamencie Europejskim, nowe dyskusje i rozważania w sprawie kryteriów kwalifikacyjnych oraz innych postanowień Dyrektywy Seveso II.

Uchwała Parlamentu Europejskiego oraz liczne propozycje kolejnych zmian Dyrektywy Seveso II, zmierzające do zaostrzenia wymagań jej przepisów, w szczególności kryteriów kwalifikacyjnych, spowodowały kolejną, trwającą około półtora roku, fazę uzgodnień i konsultacji. W efekcie, dyrektywa 2003/105/WE zapowiadana na pierwszy kwartał 2002 r., została przyjęta ostatecznie dopiero w grudniu 2003 r.

Kolejne zmiany kryteriów kwalifikacyjnych, wprowadzone przez dyrektywę 2003/105/WE są pokłosiem tej właśnie poważnej awarii w zakładach nawozów azotowych w Tuluzie i zostały ustalone w 2003 r. Zamiast dotychczasowych dwóch, wprowadzono cztery kategorie azotanu amonu, ustalając przy tym bardzo małe wartości progowe dla „pozaklasowego” (zanieczyszczonego) azotanu amonu, wynoszące Qi = 10 / 50 t dla ZZR i ZDR odpowiednio; wprowadzono ponadto dwie kategorie azotanu potasu oraz pewne zmiany w dotychczas obowiązujących a także nowe definicje.

W związku z tym, że wprowadzone dyrektywą 2003/105/WE [5] zmiany, w szczególności zmiany kryteriów kwalifikacyjnych, spowodują objęcie dodatkowych zakładów wymaganiami Dyrektywy Seveso II, w dyrektywie [5] zostały ustalone terminy realizacji poszczególnych zadań i procedur systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym przez już eksploatowane „nowe” ZZR oraz ZDR.

Omówione powyżej przepisy Unii Europejskiej dotyczące przeciwdziałania zagrożeniom poważnymi awariami – obszaru zagadnień uregulowanego przez Dyrektywę Seveso II [2,3] i decyzję Komisji [4], szczególnie jednak zmiany samej Dyrektywy Seveso II i jej kryteriów kwalifikacyjnych,wprowadzone z dniem 31 grudnia 2003 r. przez dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/105/WE [5], składają się na aktualny stan prawny tych przepisów.

Zmiany Dyrektywy Seveso II zostały wprowadzone w latach 2005-2006 do prawodawstwa polskiego ustawą z dnia 24 lutego 2006 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw [13], rozporządzeniem ministra gospodarki i pracy z dnia 12 września 2005 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wymagań, jakim powinien odpowiadać raport o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku [14] oraz rozporządzeniem ministra gospodarki (MG) z dnia 31 stycznia 2006 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej [15].

Celem niniejszego rozdziału jest zaznajomienie zainteresowanych zakładów i instytucji oraz polskich specjalistów z aktualnym stanem prawnym w przedmiotowym obszarze zagadnień w Unii Europejskiej. W związku z tym został opracowany tekst jednolity Dyrektywy Seveso II, uwzględniający zmiany tej dyrektywy wprowadzone przez dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/105/WE [5]. Wprowadzone przez dyrektywę 2003/105/WE zmiany zostały wyróżnione kolorem zielonym, co powinno ułatwić wszystkim zainteresowanym ich identyfikację i umożliwić dokonanie niezbędnych analiz i porównań, w szczególności z przepisami polskimi.

Uwzględniając logiczne i czasowe zależności między poszczególnymi dokumentami Unii Europejskiej, dotyczącymi przeciwdziałania poważnym awariom, zostały przedstawione kolejno:
  1. Preambuła do oryginalnej wersji dyrektywy Rady 96/82/WE dotyczącej zarządzania zagrożeniami poważnymi awariami z udziałem substancji niebezpiecznych (Dyrektywy Seveso II) [2,3];
  2. Preambuła i postanowienia natury prawnej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/105/WE [5] zmieniającej dyrektywę Rady 96/82/WE (Dyrektywę Seveso II);
  3. Pełny tekst jednolity (wraz z załącznikami) dyrektywy Rady 96/82/WE dotyczącej zarządzania zagrożeniami poważnymi awariami z udziałem substancji niebezpiecznych (Dyrektywy Seveso II) uwzględniający zmiany tej dyrektywy wprowadzone przez dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/105/WE [5];
  4. Decyzja Komisji 98/433/WE [4] w sprawie jednolitych kryteriów zwolnienia z wymogów zgodnie z artykułem 9 dyrektywy Rady 96/82/WE;
  5. Decyzja Rady 98/685/WE dotycząca zawarcia konwencji w sprawie transgranicznych skutków awarii przemysłowych [16].

Wspólnota Europejska uczestniczyła w negocjacjach mających na celu opracowanie i przyjęcie konwencji Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ w sprawie transgranicznych skutków awarii przemysłowych, która została przyjęta w Helsinkach w dniu 17 marca 1992 roku [17] (omówienie tej konwencji – zob. [18]).

Na mocy decyzji Rady 98/685/WE z dnia 23 marca 1998 r. Unia Europejska stała się stroną Konwencji Helsinskiej. Należy przy tym zwrócić uwagę na zastrzeżenia dotyczące stosowania wartości progowych Qi, zawarte w załączniku I do decyzji [16]. Są one istotne z tego względu, że Polska, już jako państwo członkowskie UE, ratyfikując konwencję [17], którą podpisała w 1992 r., może również zastosować te zastrzeżenia. Odnoszą się one do wielkości Qi kilku substancji nazwanych (bromu, metanolu oraz tlenu) i do substancji kategorii „niebezpieczne dla środowiska” (część 2 kryteriów kwalifikacyjnych, pozycje 9a oraz 9b) i oznaczają złagodzenie wymagań Konwencji Helsinskiej [17] w odniesieniu do tych substancji.

Według Konwencji Helsinskiej Qi dla bromu wynosi 20 ton, dla metanolu – 200 ton i dla tlenu – 200 ton; podczas gdy według załącznika I, część 1 Dyrektywy Seveso II [2] odpowiednie wielkości Qi wynoszą 100, 5 000 oraz 2 000 ton. Jeśli chodzi o substancje niebezpieczne dla środowiska, to w wyniku zmian kryteriów kwalifikacyjnych Dyrektywy Seveso II [2] wprowadzonych przez prezentowaną w niniejszym wydawnictwie dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/105/WE [5], wartości progowe Qi dla substancji niebezpiecznych dla środowiska charakteryzowanych zwrotem R50 i R50-53, ustalone w obu aktach prawnych, tzn. w Dyrektywie Seveso II [2] i w Konwencji Helsinskiej [17], nie różnią się aktualnie od siebie i wynoszą 200 ton. Różnica występuje natomiast w odniesieniu do substancji niebezpiecznych dla środowiska charakteryzowanych zwrotem R51-53 (Dyrektywa Seveso II – Qi = 500 ton; Konwencja Helsinska – Qi = 200 ton).
  1. Uwaga:
  2. Ze względu na fakt ratyfikowania w roku 2003 Konwencji Helsinskiej przez Polskę, ten akt prawa międzynarodowego stał się przepisem prawnym obowiązującym w Polsce. Z tego względu pełny tekst Konwencji Helsinskiej został zamieszczony w części dotyczącej przepisów polskich.

Literatura
  1. Council Directive 82/501/EEC of 24 June 1982 on the major-accident hazards of certain industrial activities. Office for Official Publications of the European Communities, Luxemburg, 1990 (tekst jednolity). Tekst polski: Dyrektywa Rady 82/501/EWG z dnia 24 czerwca 1982 r. w sprawie zagrożenia poważnymi awariami przez niektóre rodzaje działalności przemysłowej. Prawo Ochrony Środowiska Wspólnoty Europejskiej, tom 3: Chemikalia, zagrożenia przemysłowe i biotechnologie. Wyd. MOŚZNiL i PPIU GEA, Warszawa 1994, s. 136
  2. Council Directive 96/82/EC of 9 December 1996 on the control of major-accident hazards involving dangerous substances. OJ L 10, 14. 01. 1997, p. 13.
  3. Dyrektywa Rady 96/82/WE z dnia 9 grudnia 1996 r. dotycząca zarządzania zagrożeniami poważnymi awariami z udziałem substancji niebezpiecznych. Wyd.: CIOP, Warszawa, 1998
  4. Commission Decision 98/433/EC of 26 June 1998 on harmonised criteria for dispensations according to Article 9 of Council Directive 96/82/EC on the control of major-accident hazards involving dangerous substances [Decyzja Komisji 98/433/WE z dnia 26 czerwca 1998 r. w sprawie jednolitych kryteriów zwolnienia z wymogów zgodnie z artykułem 9 Dyrektywy Rady 96/82/WE dotyczącej zarządzania zagrożeniami poważnymi awariami z udziałem substancji niebezpiecznych]. OJ L 192, 08. 07. 1998, p. 19
  5. Directive 2003/105/EC of the European Parliament and of the Council of 16 December 2003 amending Council Directive 96/82/EC on the control of major-accident hazards involving dangerous substances [Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/105/WE z dnia 16 grudnia 2003 r. zmieniająca Dyrektywę Rady 96/82/WE dotyczącą zarządzania zagrożeniami poważnymi awariami z udziałem substancji niebezpiecznych]. OJ L 345, 31. 12. 2003, p. 97
  6. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska. DzU nr 62, poz. 627
  7. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. DzU nr 58, poz. 535
  8. Draft proposal for a European Parliament and Council Directive .../.../EC amending Council Directive 96/82/EC of 9 December 1996 on the control of major-accident hazards involving dangerous substances (Seveso II Directive). Presented by the Commission.
    http://europa.eu.int/comm/environment/seveso/consultation.htm
  9. Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council amending Council Directive 96/82/EC of 9 December 1996 on the control of major-accident hazards involving dangerous substances. (Presented by the Commission.) Brussels, 10. 12. 2001, COM(2001) 624 final, 2001/0257 (COD) http://europa.eu.int/comm/environment/seveso/consultation.htm
  10. Council. Common position (EC) No 15/2003 adopted by the Council on 20 February 2003 with a view to the adoption of a Directive of the European Parliament and of the Council amending Council Directive 96/82/EC on the control of major-accident hazards involving dangerous substances. OJ C 102, 29. 04. 2003, p. 1
  11. Opinion of the Commission pursuant to Article 251 (2), third subparagraph, point (c) of the Treaty, on the European Parliament’s amendments to the Council’s Common Position regarding the Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council amending Council Directive 96/82/EC on the control of major-accident hazards involving dangerous substances. Brussels, 23. 07. 2003 COM(2003) 406 final, 2001/0257 (COD)
  12. Oświadczenie Rządowe z dnia 24 września 2002 r. w sprawie wejścia w życie zmian do załączników A i B do Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzonej w Genewie dnia 30 września 1957 r. DzU nr 194, poz. 1629; Załącznik do nru 194, poz. 1629, tomy 1 i 2. Wyd.: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa, 2003 r.
  13. Ustawa z dnia 24 lutego 2006 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. DzU nr 50, poz. 360
  14. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 12 września 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań, jakim powinien odpowiadać raport o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku. DzU nr 197, poz. 1632
  15. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 31 stycznia 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. DzU nr 30, poz. 208
  16. Council Decision 98/685/EC of 23 March 1998 concerning the conclusion of the Convention on the transboundary effects of industrial accidents [Decyzja Rady 98/685/WE z dnia 23 marca 1998 r. dotycząca zawarcia konwencji w sprawie transgranicznych skutków awarii przemysłowych] OJ L 326, 03.12.1998, p. 1
  17. Convention on the transboundary effects of industrial accidents (done at Helsinki, on 17 March 1992) ECE UN, E/ECE 1268, Ed.: UN 1992 oraz UN, New York and Geneva, 1994. Tekst polski: Konwencja w sprawie transgranicznych skutków awarii przemysłowych. Konwencje Międzynarodowe i Uchwały Organizacji Międzynarodowych, IOŚ, Warszawa, zeszyt 9, Wyd. PPIU GEA, Warszawa, 1992
  18. Michalik J.S.: Konwencje międzynarodowe w sprawie przeciwdziałania poważnym awariom chemicznym. Bezpieczeństwo Pracy, 7-8 (324-325), 1998 r., s. 8-13

Na górę strony

Siedziba instytutu
Strona głównaIndeks słówStrona BIPCIOP